|
بریکس اکنون شامل ۳ قدرت هسته‌ای نظامی و ۳ تولیدکننده بزرگ انرژی
جهان است رقابت
G 11 با G
7
برگزاری
نشست بریکس و عضویت
۶
کشور جدید در این سازمان باعث نگرش جدید و متفاوتی به بریکس شده و از
این رو بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند این سازمان به قدرت بزرگ
جهانی تبدیل خواهد شد و یک بلوک قدرتی جدید خواهد بود که گروه‌های
۷
و
۲۰
را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
پانزدهمین اجلاس سران بریکس با عضویت
۶
کشور دیگر از جمله ایران، عربستان و امارات پایان یافت. زمانی که
بسیاری معتقدند جهان به سمت نظم جدید نوینی حرکت می‌کند، بزرگ شدن
بریکس یک زنگ خطر برای غرب و برخی سازمان‌های دیگر مانند
G7
و
G20
خواهد بود. بریکس اکنون شامل
۳
قدرت هسته‌ای نظامی (روسیه، چین و هند)،
۳
تولیدکننده بزرگ انرژی خاورمیانه (ایران، عربستان سعودی و امارات) و
۲
کشور مهم آفریقایی و عربی در موقعیت‌های استراتژیک (اتیوپی و مصر) شده
است که می‌تواند در نظم جدید جهانی موثر باشد.
مارکو کارلوس، تحلیلگر برجسته اقتصاد بین‌الملل در
گزارشی که برای میدل‌ایست منتشر کرده، عنوان کرده بریکس تبدیل به گروه
G11
شده است ولی با این تفاوت که دیگر هیچ کشور غربی در آن عضو نیست و یک
بلوک بزرگ در مقابل گروه
G20
است. کارلوس اعتقاد دارد اگر واشنگتن و متحدان اصلی‌اش پیروزی
فوق‌العاده‌ای را که با پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به
دست آمد، هدر نمی‌دادند و از موقعیت‌های خود سوءاستفاده نمی‌کردند،
احتمالا بریکس هرگز متولد نمی‌شد. بریکس نماد تبعیض غرب علیه کشورهای
جنوب و شرق است.
ظهور بریکس نشان‌دهنده نارضایتی فزاینده در بخش‌های
بزرگی از جهان از سیاست‌های غرب جهانی در چند دهه اخیر است. از سوی
دیگر در حالی که چین و روسیه همچنان
۲
بازیگر برتر در بریکس هستند، نقش هند در حال افزایش است. اما نه پکن و
نه مسکو در درون گروه موقعیت هژمونیکی مشابه نقش ایالات متحده در
چارچوب اصلی غرب جهانی ندارند. بریکس و اکنون
G11
ترجیح می‌دهند از طریق اجماع عمل کنند، نه مانند آمریکا که تنها یک حرف
را در جهان بیان می‌کند و الباقی کشورها باید آن را اجرا کنند. از سوی
دیگر تمایل کشورهای عربی مانند امارات و عربستان به عنوان متحدان قدیمی
آمریکا در بریکس نشان‌دهنده شکل‌گیری سیاستی جدید در جهان است.
از سوی دیگر عربستان سعودی، امارات عربی متحده و چین با
فروش اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا به طور فزاینده‌ای از بدهی‌های
آمریکا خارج می‌شوند و در این میان سنگ بنای تجارت جهانی انرژی و قدرت
مالی ایالات متحده، یعنی دلار، در حال شکستن است. روسیه برای فروش گاز
و نفت خود طلا و روبل می‌خواهد و چین هم به سمت تهاتر پول با بقیه
کشورها رفته است. همچنین میدل‌ایست می‌نویسد مطمئنا دلار آمریکا یک
شبه ارزش خود را از دست نخواهد داد اما بلوک بریکس یا همان گروه
۱۱
فعلی سعی دارد راه‌هایی برای دور زدن دلار بیابد.
«مارکو
کارلوس» دیپلمات سابق ایتالیایی و سفیر سابق ایتالیا در عراق در این
یادداشت مفصل به این نکته هم اشاره می‌کند که تحریم همه‌جانبه روسیه و
ونزوئلا یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات آمریکا بود و این کار باعث شد
الباقی کشورها ترس از همکاری با آمریکا داشته باشند که نکند روزی آنها
به این مصیبت دچار شوند. «آلن کافرونی» استاد روابط بین‌الملل در کالج
همیلتون در نیویورک هم گفت گسترش اعضای بریکس به مثابه یک گام «چشمگیر»
به جلو برای این بلوک در مسیر چندقطبی شدن است. جنگ اوکراین پیش‌تر این
روند را با توجه به قطبی کردن جدی فضا در گروه
۷
و حوزه به اصطلاح «جهان جنوب» (کشورهای در حال توسعه) تسریع کرد.
کافرونی توضیح داد: «این تحول آشکارا حکم یک پیروزی
برای روسیه و شاید حتی چیزی بیش از یک پیروزی برای چین است. همه
کشورهای خاورمیانه روابط گسترده‌ای در حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری با هر
دو کشور دارند».
کارشناس آمریکایی روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: «نقش
فزاینده اقتصادی و سیاسی چین در خاورمیانه - که قابل‌توجه‌ترین شکل آن
مربوط به میانجی‌گری برای از سرگیری روابط بین ایران و عربستان بود -
بسیار تقویت خواهد شد. روسیه نیز در این میان از روابط نزدیک اقتصادی و
سیاسی با مصر و امارات برخوردار است. از سوی دیگر گسترش اعضای بلوک
بریکس هر چه بیشتر قدرت آمریکا را در خاورمیانه تحلیل می‌برد».
به نوشته خبرگزاری اسپوتنیک، «رودریک کیویت» استاد علوم
سیاسی انستیتوی فناوری کالیفرنیا نیز نظر مشابهی با کافرونی دارد. وی
این طور استدلال می‌کند که الحاق کشورهای به لحاظ اقتصادی قدرتمند
مانند امارات، ایران و عربستان سعودی به بریکس می‌تواند یک «تحول بزرگ»
برای بریکس باشد.
کیویت بیان داشت: «امارات، ایران و عربستان سعودی به
دلیل نفت‌شان، همگی از نظر اقتصادی کشورهای مهمی هستند. بنابراین اضافه
شدن آنها به بریکس یک تحول بزرگ است».
این کارشناس با این حال خاطرنشان کرد: «اعضای فعلی و
بالقوه بریکس از نقطه نظر سنت‌های سیاسی با یکدیگر متفاوت هستند. این
می‌تواند ایجاد یکصدایی و پیگیری اهداف سیاسی مشترک را برای آنها دشوار
کند».
کافرونی نیز گفت: «سخت می‌توان تصور کرد اعضای بلوک
بریکس، با وجود آنکه «رقیب قدرتمند» گروه
۷
محسوب می‌شوند، با وحدت رویه عمل کنند».
استاد کالج همیلتون گفت: «چین و روسیه بریکس را
وسیله‌ای برای چالش‌آفرینی ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک برای برتری آمریکا/
گروه
۷
می‌دانند. آفریقای جنوبی و برزیل اما به صراحت چنین نیتی را رد کرده و
آن را وسیله‌ای برای رقم زدن یک اقتصاد جهانی فراگیرتر می‌دانند».
وی
بیان داشت با این وجود رویدادهای نشست سران بریکس در ژوهانسبورگ همچنان
یک «نقطه عطف» به حساب می‌آید.
در اجلاس سال
۲۰۲۰
راهبرد همکاری اقتصادی اعضای گروه تا سال
۲۰۲۵
در
۳
بسته شامل بسته «تجارت، سرمایه‌گذاری، فاینانس»، بسته «اقتصاد دیجیتال»
و بسته «توسعه پایدار» به تصویب اعضا رسید. سال
۲۰۲۱
نیز موضوعاتی نظیر «به رسمیت شناختن سیستم‌های چندجانبه تجاری و مالی
در اقتصاد جهانی» و «رشد متوازن و توسعه همه‌جانبه و فراگیر» مطرح شد.
ظرفیت‌های بریکس در
۹
بخش اصلی که در واقع سیاست‌های آن را شکل می‌دهد، خلاصه می‌شود.
سیاست‌های کلان گروه بریکس شامل تجارت، سرمایه‌گذاری، توسعه شرکت‌های
خرد، کوچک و متوسط، تامین مالی، مقابله با تغییرات اقلیمی، گسترش
فناوری‌های نو در بخش انرژی، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، امنیت غذایی
و توسعه انسانی است.
از جمله برنامه‌هایی که در قالب توسعه انسانی گروه
بریکس هدف‌گذاری شده می‌توان به بخش سلامت، دسترسی به خدمات دیجیتال،
تربیت کارگر ماهر برای صنایع پیشرفته، تسهیل رفت و آمد متخصصان
دانشگاهی، نیروی کار و متخصصان سلامت درون کشورهای عضو، تضمین تجهیز
کارگران به ابزار کار و مهارت به روز متناسب با انقلاب صنعتی چهارم
و... اشاره کرد. همچنین ارتباط مردم با مردم به عنوان یک ضرورت مشترک
برای همه اعضای بریکس مطرح شده است.
منبع: روزنامه
وطن امروز،
يکشنبه
۵
شهريور
|
