|
اوپنهایمر درست دو ماه پس از انداختن بمب اتم بر
هیروشیما و ناکازاکی، با هری ترومن، رئیس جمهور وقت آمریکا در دفتر کار
بیضی‌شکل او ملاقات کرد تا از نگرانی‌هایش درباره‌ی جنگ هسته‌ای
احتمالی آینده صحبت کند. ترومن نگرانی‌های اوپنهایمر را بی‌مورد دانست
و به او اطمینان داد که شوروی هرگز نمی‌تواند به بمب اتم برسد.
اوپنهایمر که از بی‌تفاوتی رئیس‌جمهور خشمگین شده بود، دست‌های خود را
به هم گره کرد و با صدایی آهسته گفت: «آقای رئیس‌جمهور، حس می‌کنم دستم
به خون آلوده شده است.» ترومن با این حرف خشمگین شد و بلافاصله به
ملاقات پایان داد. او گفت: «دستش به خون آلوده است، لعنتی! دست‌های او
حتی نصف من آلوده به خون نیست.» ترومن بعدا به دین اچسون، وزیر امور
خارجه‌ی خود گفت: «دیگر نمی‌خواهم آن کثافت را در دفترم ببینم.» ۱
***
جی رابرت اوپنهایمر (متولد
۱۹۰۴،
درگذشت
۱۹۶۷)،
به خاطر ساخت اولین بمب اتم در جهان شناخته شده است؛ اما زندگی این
فیزیکدان از زندگی دانشمندی که در آزمایشگاه می گذرد فاصله داشت. رابرت
اوپنهایمر زندگی پرفراز و نشیبی را تجربه کرده بود. از آزمایشگاه،
ساختن بمب اتم تا تحت پیگرد قرار گرفتن توسط اف بی آی و تبدیل شدن به
یکی از قربانیان مکارتیسم.
دولت امریکا،
۵۵
سال بعد از مرگ جی.رابرت اوپنهایمر مجوز امنیتی اورا، که در سال
۱۹۵۴،
از سوی کمیسیون انرژی اتمی، با اظهار این که او نه تنها کمونیست بلکه
به احتمال قوی جاسوس شوروی بوده است از او سلب شده بود، اعاده کرده است.
البته، اوپنهایمر، پدر بمب اتمی است. او پروژه منهتن را
در زمان جنگ جهانی دوم هدایت می‌کرد، که به پسرکوچک و مرد چاق؛
بمب‌هایی که ما درماه اوت سال
۱۹۴۵
روی هیروشیما و ناکازاکی ریختیم، که چندصد هزار انسان را کشت و به جنگ
پایان داد زندگی بخشید.
اما آن‌چه بعدا رخ داد جنگ سردبود، و کمونیست‌ها- متحدان سابق ما-
ناگهان تجسم شیطان شدند که همه جا حضور داشتند. دولت امریکا، با دانایی
بیکران خود، می‌دانست انتخاب دیگری جز ادامه برنامه سلاح‌های هسته‌ای
خود ندارد و به خاطر صلح، جهان را در آستانه آخرالزمان قرار داد.
سلام، بمب هیدروژنی!
جنگ، بلوک سازنده نهاد حکمرانی جهان طی هزاره‌های بی
شمار، به آستانه اعدام انسان نمّو کرده بود. سیاست رسمی دولت به این جا
رسیده بود: خوب که چی؟
اوپنهایمر با به چالش کشیدن این سیاست رسمی دست ازکار
کشید. در واقع، او بی درنگ دریافت بمب به تازگی فرآوری شده‌ای که در۱۶
جولای سال۱۹۴۵
در آلموگرودو، نیومکزیکو آزمایش شده بود کره زمین را در معرض خطر قرار
می‌دهد. تیمی از فیزیک‌دان‌ها صرفا آسیب‌پذیری نهایی آن را افشا کرده
بودند و او، به محض مشاهده قارچ ابر(انفجار بمب‌ها) به صورت برجسته‌ای
بیان کرد که (این وضعیت) کلمات هندوی برگرفته از بهاگاواد گیتا را به
خاطرش آورد: ” اکنون من خود مرگ شدم، نابودگر جهان‌ها”
او مانند برخی از دانشمندان پروژه منهتن، مثل لئو
زیلارد با انداختن بمب‌ها روی هیروشیما و ناکازاکی مخالفت نکرده بود،
اما وقتی که جنگ پایان یافت او عمیقا به از بین بردن احتمال کلی
جنگ‌های آینده متعهد شد. یکی ازاولین اقدام‌های او، یک هفته پس از
ریختن بمب‌ها، نوشتن نامه‌ای به هنری ستیمسون وزیر جنگ بود، که در آن
نامه از او درخواست کرد در رابطه با گسترش بیشتر سلاح‌های هسته‌ای عقل
سلیم را بپذیرد.
اونوشت: ” ما اعتقاد داریم که امنیت این کشور- برخلاف
توانایی آن برای واردکردن آسیب به قدرت دشمن – نمی‌تواند به تمامی یا
حتی اصولا در دلاوری‌های علمی و فن‌آورانه آن نهفته باشد. این امنیت
تنها می‌تواند برغیرممکن ساختن جنگ‌های آینده بناشود. این توصیه به
اتفاق آرا و فوری ما به شما است که با وجود بهره‌برداری ناقص کنونی از
امکانات فن‌آورانه دراین عرصه، باید تمام گام‌ها و هماهنگی‌های
بین‌المللی لازم برای رسیدن به این منظور برداشته شود.”
غیرممکن ساختن جنگ‌های آینده! اگر نیروهای سیاسی امریکا
صلاحیت عقلی شنیدن به اوپنهایمر را داشتند چه می‌شد؟ چندماه پس از
نوشتن این نامه، او با رئیس جمهور ترومن دیدارکرد، تلاش کرد امر کنترل
بین‌المللی بر توسعه بیشترهسته‌ای را مورد بحث قرار دهد. رئیس جمهور
مایل به انجام هیچ یک از آن‌ها نبود. اوپنهایمر را از دفتر کار بیضی
شکل رئیس جمهوراخراج کرد.
اوپنهایمر تعهد خود به برتری جنگ را، در همکاری با
کمیسیون انرژی اتمی برای کنترل استفاده از سلاح‌های هسته‌ای حفظ کرد- و
در موضع مخالفت خود با ساختن بمب هیدروژنی استوار ایستاد. او حتی زمانی
که توسعه بمب پیش رفت و آزمایش‌های هسته‌ای گسترش غبارهسته‌ای روی
بخش‌های” بی مصرف” جهان آغازشد به مخالفت خود ادامه داد. اما آه آه.
درامتداد آن عصر مک کارتی و همراهی هراس سرخ فرارسید.
و کمیسیون انرژی اتمی در سال
۱۹۵۴،
پس از
۱۹
روز رسیدگی محرمانه، گواهی امنیتی اوپنهایمر را لغو کرد. همان‌طور که
نیویورک تایمز خاطرنشان کرد، این امر”شغل او را به پایان تحقیرآمیزی
رساند.” او که تا آن زمان یک دانشمند قهرمان امریکایی بود، باقی زندگی
خود را به عنوان مردی درهم شکسته زیست. او در سال
۱۹۶۷
در
۶۲
سالگی درگذشت.
تایمز گزارش کرد، ” عامل کلیدی علیه اوپنهایمر ناشی از
مقاومت او دربرابر کاراولیه ساخت بمب هیدروژنی بود، که می‌توانست با۱۰۰۰
برابر نیروی یک بمب اتمی منفجر شود. ادوارد تلرفیزیک‌دان که مدت طولانی
از برنامه شدیدی برای درست کردن یک چنین سلاحی طرف‌داری کرده بود، در
تحقیقات سال
۱۹۵۴
گفت که او به داوری اوپنهایمرباور ندارد. او شهادت داد،” من شخصا امنیت
بیشتری احساس می‌کنم، اگرمسائل عمومی بتواند به دستان دیگری تکیه کند.”
اما البته ” علامت سیاه شرمساری” که باقی عمر روی
پیشانی اوپنهایمر باقی ماند آن بود که او یک کمونیست و شاید جاسوس – به
عبارت دیگر، کاملا ضد امریکایی- بود. این دروغ اساسی علیه کسانی مورد
استفاده قرار می‌گرفت که اصول جنگ سرد را به چالش می‌کشیدند. تحقیقات
محرمانه کمیسیون به مدت
۶۰
سال طبقه بندی شده باقی ماند. پس از آن‌که در سال
۲۰۱۴
از رده بندی خارج شد، تاریخ نگاران با شگفتی اظهار کردند که درواقع در
این اسناد هیچ شاهد لعنتی از هیچ نوعی علیه اوپنهایمر وجود نداشت، و
تعداد زیادی به همدردی با او شهادت داده بودند. افشاگری‌ها دراینجا
اصولا افشاکردن منافع دولت در پوشاندن دروغ‌های خود به نظر می‌رسید.
همین دسامبر گذشته بود که جنیفر گرانهولم دبیرانرژی،
رئیس بخشی که کمیسیون انرژی اتمی درآن شکل گرفته بود، لغو گواهی امنیتی
اوپنهایمر را، با اظهارآن که “روند تحقیقات ” سال
۱۹۵۴″ناقص”
بود لغو کرد. وادارکردن دولت به برطرف کردن اشتباه خود طولانی بود،
روندی دشوار که از سوی کای برد و مارتین جی شروین، نویسندگان پرومته
امریکایی: پیروزی و تراژدی جی روبرت اوپنهایمر آغاز
شد. این کار برای آن‌ها
۱۶سال
زمان برد. آن‌ها سرانجام موفق شدند نام او را پاک کنند.
و من نیز درحالی که تلاش عظیم آن‌ها و نتیجه آن را
تحسین می‌کنم ، یادآورمی‌شوم که (کار) هنوز تمام نشده است. این فراتر
از صرفا یک موضوع شخصی، بلکه اصلاح یک خطای بوروکراتیک انجام شده علیه
یک انسان است. آینده بشریت در خطر باقی می‌ماند. دولت امریکا طی سال‌ها
تریلیون‌ها دلار برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای هزینه کرده است، بیش از
هزار آزمایش هسته‌ای انجام داده است، و در حال حاضرمالکیت
۵.۲۴۴
کلاهک هسته‌ای از تعدادکل
۱۲.۵۰۰
سلاح جهان دیوانه را دراختیاردارد. شاید زمان آغاز گوش دادن به – و
تحقیق درباره- کلمات اوپنهایمررسیده است.
علاقمندان به متن کامل نامه اوپنهایمر، می توانند آن را
در این آدرس بخوانند –مترجم
:
https://teachingamericanhistory.org/document/letter-to-secretary-of-war-henry-stimson/
روبرت کوهلر روزنامه نگار و ویراستار برنده جایزه از
شیکاگو است
منبع: https://janataweekly.org/listening-to-oppenheimer-seven-decades-later/
|
