|
کودتا در نیجر
تحریریه نویدنو:
انجام پنج کودتا در منطقه ساحل غرب افریقا(گینه، مالی، بورکینافاسو و
نیجر) حکایت از وضع آشفته این منطقه دارد. منطقه ساحل به ویژه از دهه
2010 درگیر انواع خشونت ها، شورش و درگیری درون حکومتی بوده است. همه
این کشورها دارای منابع غنی معدنی و ذخایر ارزشمندی هستند که طمع
غارتگران بین المللی را بر می انگیزد. فراسه و آمریکا در این کشورها
دست بالا را داشته اند و انحصارهای غول پیکر این کشورها در استخراج و
حفاظت از منابع غنی معدنی این کشورها حضور مستقیم دارند.
این کشورها با حدود نردیک به 80 میلیون نفر جمعیت( گینه 13.1میلیون
نفر، مالی 20.3میلیون نفر، بورکینافاسو
20.8 میلیون نفرو نیجر24.3 میلیون نفر) از فقیرترین کشورهای جهان به
حساب می آیند. این کشورها علاوه بر فقرناشی از استعمار و استعمارنو از
سوی امپریالیست های غربی، در دهه های اخیر درگیر ستیزه های مذهبی
(اسلامگرایان بومی، داعش، القاعده و...) و رقابت بین قدرت ها و شرکت
های بزرگ غربی و شرقی نیز بوده اند. امریکا با بهانه مبارزه با ترور
در بسیاری ازاین کشورها پایگاه های نظامی ایجاد و برای نزدیکی رهبران
آن ها به امریکا تلاش کرده است. اکثر این کشورها از مستعمره های سابق
فرانسه اند و هنوز فرانسه در آن جا نقش فائقه را دارد. نیروهای نظامی
فرانسه، همراه با انحصارات فرانسوی و چند ملیتی دست اندر کار استخراج
معادن این کشورها هستند، و در تعیین مشی سیاسی، اقتصادی دولت های این
منطقه دخیل بوده اند. از میانه‌ی دهه 1990 روسیه، چین، و
ترکیه و... نیز در رقابت با همتایان غربی خود حوزه های نفوذ و منافع
گسترده ای را در این منطقه ایجاد کرده اند.
منطقه صحرا محل وقوع پایان ناپذیر کودتا ها بوده است. گروه های مختلف
بورژوازی کمپرادور و بوروکراتیک حاکم دراین کشورها در هر بزنگاهی برای
حفظ منافع گروهی خود علیه یکدیگر دست به کودتا و کشتار و ستیزه های
داخلی می زنند. هرگروهی با تکیه بر یک قطب امپریالیستی علیه گروه دیگر
اقدام می کند و دراین میان هزینه گزاف این دست به دست شدن قدرت را توده
های فقیر این کشورها می پردازند. کودتاهای انجام شده در دوسال گذشته
(گینه 2021، مالی 2020 و 2021، بورکینافاسو 2022 و نیجر2023) به دست
نظامیانی صورت گرفته است که گاهی بیش از یک دهه همراه و همگام هیئت
حاکمه کشوربوده اند. ظهور ارتش های خصوصی از نوع واگنرو بلک واترزهم در
این رقابت های منطقه ای قدرت های بزرگ به یاری کودتاگران آمده اند و
عملا راه های تهدید نهادها و کشورهای همسایه را بسته اند . کشورهای
حامی کودتا مانند چین و روسیه هم کودتاهای مخالف غرب را دربرابر تحریم
ها بیمه کرده اند و می کنند. بسیاری از این کودتاگران که وجهه مردمی
هم از خودنشان می دهند ظاهرا درک نمی کنند که با تغییر قطب پشتیبان
خارجی نمی توان به حق حاکمیت ملی، استقلال و رفاه مردم خدمت کرد. راه
رهایی و محافظت از منافع زحمتکشان در مبارزه مستقل طبقاتی برای درهم
شکستن سلطه سرمایه داری، امپریالیسم، با تکیه بر قدرت سازمان یافته
توده ها نهفته است.
ما دراین شماره مقاله هایی را برای آشنایی بیشترخوانندگان گردآوری و
ترجمه کرده ایم.
***
نیکوس موتاس
کودتای نظامی 26 جولای نیجرکه به برکناری محمد بازوم رئیس‌جمهور هوادار
فرانسه منجرشد، بخشی از تقابل گسترده‌تر قدرت‌های غربی(امریکا، ناتو،
اتحادیه اروپا) با روسیه و چین است. این بار؛ منازعه امپریالیستی
برمنطقه سرشارازمنابع ساحل متمرکز شده است، که پتانسیل ده‌ها ساله
جدایی‌ها درافریقای غربی را فعال می‌کند.
ساحل، منطقه گسترده‌ای که از ساحل غربی افریقا، در خلیج گینه تا ساحل
اریتره در دریای سرخ امتداد دارد، منافع فزاینده مراکز امپریالیستی
رقیب راجذب و از این رورقابت آن‌ها را در دهه‌های اخیر تشدید کرده است.
امریکا ، از سال 2005 با استفاده از بهانه "مبارزه علیه تروریسم"
برنامه عظیم "ضد تروریستی" را در تلاش برای استقرار همکاری نزدیک با
نیروهای نظامی کشورهای منطقه به راه انداخته است. اتحادیه اروپا، طی
دهه گذشته، به همان شکل بیش از 8 میلیارد یورو علیه به اصطلاح"عملیات
ضد تروریستی" هزینه کرده است. همان بهانه مبارزه با تروریسم از سوی
دیگر قدرت‌های رقیب ، مانند روسیه، چین و ترکیه، با هدف پیش‌برد منافع
انحصاری خود در منطقه‌ای گسترده‌ترنیز مورد استفاده قرار گرفته، و
روسیه و ترکیه حتی به سمت استقرار روابط نظامی نزدیک‌تر حرکت می‌کنند.
ساحل ثروت معدنی عظیمی دارد که ذخایر بزرگ طلا، مس، نفت، گاز طبیعی،
بوکسیت و اورانیوم را دربر می‌گیرد. این ذخایراز سوی غول‌های انحصاری
مختلفی مورد بهره‌برداری یا نظارت می‌شوند. دو سوم صادرات کشورمالی طلا
است، درحالی‌که نیجر چهارمین تولیدکننده بزرگ اورانیوم جهان است و
ذخایر قابل توجهی نفت، گازطبیعی، ذغال قهوه‌ای(لیگینیت)، فسفر وطلا
دارد. حتی صادرات اصلی بورکینافاسوی کوچولو طلا است، که از سوی تقریبا
60 شرکت بین‌المللی استخراج می‌شود.
مسلم است که اگر دولت کودتا در نیجرغالب شود و انحصارات فرانسوی دسترسی
به اورانیوم ارزان را از دست بدهند، غول‌های تجاری چینی به صورت قابل
توجهی سود خواهند برد. گذشته ازهمه، چین در سال های اخیر با تامین
مالی و ساختن پروژه‌های عظیم زیرساختی، به ویژه در حوزه انرژی( خط لوله
نفت، پروژه‌های استخراج نفت، و ذخایراورانیوم، پالایشگاه مدرن وغیره)
نفوذ خود را در اقتصاد کشور افزایش داده است.
درهرحال، صرف نظر از پی‌آمد کودتا، بهای رقابت امپریالیستی به صورت
گسترده‌ای از سوی طبقه زحمتکش نیجر پرداخت خواهد شد. کارگران افریقا،
مرد و زن، هیچ منفعتی برای گزینش یکی از دو بلوک امپریالیستی که ثروت
معدنی آن‌ها را غارت می‌کنند ندارند. تنها مبارزه علیه هرنوع بهره‌کشی،
علیه همه انواع امپریالیست‌ها، و مهم‌تر از همه علیه خود سرمایه‌داری،
می‌تواند راه را برای آینده‌ای بهتر برای مردم نیجر و کل افریقا هموار
نماید.
* نیکوس موتاس سردبیر سایت اینترنتی در دفاع از کمونیسم است
https://www.idcommunism.com/2023/08/niger-coup-why-west-africa-has-become-the%20center-of-inter-imperialist-standoff.html#more
|
