نقد وبررسی کتاب تاریخ ترقی خواهی نوشته ی ملیحه بصیر - قسمت ششم

صادق شکیب  

 

بخش شانزدهم کتاب از تحلیل علمی ریشه های شکل گیری نظریات پان ترکیسم شروع می شود . و اثرات مخرب این نگرش از منظربس درستی واکاوی می گردد.نویسنده دایره بحث را صرفا به مقوله ی پان ترکیسم محدود نمی کند.بلکه مبحث را گسترده تر نموده و بهره گیری از اختلافات قومی، نژادی، زبانی و ... توسط امپریالیستها نکات آموزنده ای را مطرح مینماید.اینک که در خاورمیانه سیاست های جنایت کارانه ی امپریالیسم امریکا بر ایجاد خاورمیانه ای نوین با هدف چپاول هر چه بیشتر این منطقه اعمال می شود.و با تمامی توان و امکانات گسترده ی خود دامنه ی این اختلافات  را بیشتر می کند ، مطالعه این بخش برای همگان سودمند است.نویسنده صرفا به تحلیل مسائل ملی نمی پردازد .وی همچنین راهکارهای ترقی خواهانه ای نیز ارائه می دهد.که بسی در خور توجه و تامل است.سرکار خانم بصیر در این بخش از چگونگی و چرایی طرح و تبلیغ برتری قومی و نژادی توسط قدرتمندان استعمارگر تحلیل علمی آموزنده ای می نماید . وبا استناد به منابع موثق و معتبر آنچنان سخنانی می گوید که فهم آن برای همه ی ما  ایرانی ها که آماج توطئه های امپریالیستها از این حیث هستند،بسی ضرور است .تا در دام حیلت آنان برای رسیدن به اهداف پلیدشان ، نیفتیم .نگارنده درصدد توضیح نظرات مطروحه ی نویسنده در این بخش نیست ،چرا که مطالب کتاب از هر حیث جامع و گویاست.

بخش هفدهم کتاب از توضیح نحوه شکل گیری فرقه دموکرات آذربایجان و زمینه های عینی و ذهنی طرح برنامه های فرقه دموکرات آذربایجان آغاز می شود. و علت فراگیری این برنامه ها و نفوذ و قدرت یابی فرقه دموکرات آذربایجان آغاز می شود.نگاه نویسنده به مسئله ملی مبتنی بر نگرش درست و علمی است. و از تبلیغات و سم پاشی مرتجعین علیه فرقه دموکرات آذربایجان از منظر درستی ارزیابی آموزنده ای می نماید.همچنین سیر مبارزه فرقه دموکرات آذربایجان را در بازه زمانی یک ساله  که در مصدر کار بودند را تشریح می کند.و از تلاش های آنها در راه آبادانی و پیشرفت آذربایجان و دستآوردهایشان مواردی را مطرح مینماید.نیز از علت شکست فرقه و یورش بربر منشانه ی ارتش شاه و جنایت های فجیعی که در حق مردم آذربایجان انجام داده اند ، سخنان تکان دهنده ای را در معرض قضاوت خواننده میگذارد.

 

پایان سخن

نگارنده مدعی نیست که توانسته است تمامی مباحث مطروحه در کتاب را مورد بررسی قرار دهد. چرا که آن گاه بایست چندین جلد کتاب در این زمینه می نوشت.به عنوان مثال در بخشی از کتاب  که به تاریخچه و نقش فراماسونری در ایران و ارتباط آن با عوامل خارجی مطرح شده بود .که اگر به آن پرداخته می شد می باید مقاله ای طولانی در این زمینه نوشت.در مورد برخی کاستی هایی که در کتاب خانم بصیر وجود دارد.قویا این مسئله را باید مد نظر داشت که امر تحقیق و پژوهش در مقوله ای این چنینی که حول مسائل گسترده ای صورت گرفته است کاری است که باید توسط ده ها محقق و پژوهشگر انجام یابد.که با توجه به وضعیت فعلی کشورمان در این شرایط امری است ناشدنی .سرکار خانم بصیر به تنهایی صرفا با اتکا به تلاش های فردی خویش کار سترگی نموده اند که شایان تحسین و تقدیر است. مسئله عمده این است که کاستی های کتاب ایشان تا بدان حد نیست که آسیبی مهم به مباحث مطروحه در کتاب وارد آورد.مطالعه کتاب ارزشمند سرکار خانم بصیر آموختی های فراوانی برای خواننده دارد.