مار در آستین
پرورش ندهید !
ریجانه کارولینا هوئولر- برگردان : هاتف رحمانی
تاریخ حزب کارگران برزیل داستانی هشدار دهنده برای حزب های چپ همه جا است .
روز
چهارشنبه دیلما روسف رسما توسط سنای برزیل برکنار شد .این برکناری فصل غم
انگیز دیگری از تاریخ حزب کارگران برزیل است . پس از سیزده سال در راس دولت
بودن، حزب در یک کودتای ارتجاعی قضایی و پارلمانی هماهنگ شده از سوی جناح
راست به زور از دولت کنارگذاشته شد .
به جای دیلما روسف رئیس حزب کارگر ، میشل تمر معاون او اداره دولت را بعهده
گرفت . تمر به حزب جنبش دموکراتیک برزیل ( پی ام دی بی) تعلق دارد، که در
سال 2014 با حزب کارگر برای دولت ائتلافی متحد شد . در ماه مارس ، قبل از
اعلام جرم (روسف) ، حزب ارتباط های خود را با حزب کارگر قطع کرد. از آن
زمان ، تمر وارد حمایت از رقبای حزب کارگر ، حزب سوسیال دموکرات (پی اس دی
پی )برزیل شده است ، و کاهش عظیم خدمات اجتماعی را بنا نهاد.
در 10 اوت ، سنا با رای 59 به 21 توصیه کمیسیون تعلیق که روسف به خاطر به
اصطلاح مسئولیت 4 جرم در رابطه با کوتاهی او در موافقت با مقررات مالی
محکوم شد را پذیرفت . چهارشنبه گذشته ، رای نهایی 61 به 20 سنا سرنوشت روسف
بعنوان رئیس جمهور را مهرو موم کرد ،اما سناتورها به سود حفظ حق او برای
شرکت در انتخابات در آینده رای دادند.
اما آن چه هم (رخ داد) ناگزیر بود . حزب کارگر ، در گرمای مبارزه شدید
کارگران در پایان دهه 1970متولد شد ، پایگاه سوسیالیستی ومردمی خود را با
لفاظی برای سازش طبقاتی و اتحاد با حزب های سرمایه داری معامله کرد .با
انجام این کار ، حزب خود را به روی حمله از راست باز کرد در عین حال توان
خود برای بسیج از چپ را از دست داد.
روسف و افول حزب کارگر پرسش های بسیاری را مطرح می کند: یک حزب طبقه کارگر
برای تبدیل شدن به سنگر نظم بورژوایی چگونه عمل کرد؟ و چرا اکنون ، پس از
تبدیل کامل سیاسی آن ، حزب کارگر توسط کودتایی مورد حمایت اکثریت طبقه
بورژوا که مدتی طولانی تسلیم آن شده بود شکست داده شد ؟
از سائوبرناردو تا برازیلیا
تنها تحلیل تاریخی می تواند جواب پرسش نخست را به صورت کامل بدهد . فلیپ
دمییر
Felipe Demier
تاریخ ترقی حزب کارگر را از 1978 – سالی که لوئیس ایناسیو لولا د سیلوا
اولین اعتصاب بزرگ فلزکاران در سائو برناردو را هدایت کرد- تا 1980، سالی
که حزب رسما تاسیس شد می داند. در این دوسال ، حزب کارگر در یک بستر سیاسی
ادعا کرد که هم استالینیسم و سوسیال دموکراسی را رد می کند ، و مصالحه طبقاتی
با بورژوازی را انکار می نماید.
اما از همان آغاز ، حزب بین بخش های رفرمیست و انقلابی که به شدت برای
سرکردگی رقابت می کردند تقسیم گشت ، که به ابهام برنامه ای مشخصی منجر شد
.
در طی هشت سال بعد ، حزب کارگر به حزب مبارزه تبدیل شد . حتی وقتی که عضو
های آن مقام های پارلمانی را کسب کردند ، خواسته های سازمان یافته ترین بخش
های طبقه کارگر و جنبش های اجتماعی را بیان می کردند. در این دوران ، برزیل
از یک دیکتاتوری نظامی به یک رژیم رسما دموکراتیک تغییر یافت ، و حزب کارگر
نقش مهمی در محکوم کردن برنامه های دیکتاتور برای گذار محافظه کارانه از
بالا ایفا کرد .
دهه 1980 شاهد بزرگترین بسیج اجتماعی در تاریخ برزیل بود. بیش از شش هزار
اغتصاب – از جمله چهار بزرگترین اعتصاب ملی در سال های 1983،1986،1987 ،و
1989- رخ داد. حزب کارگر تمام این اعتصاب ها را در عین شرکت در انتخابات و
نهایتا انتخاب نماینده ها و شهرداران بسیار هدایت می کرد. به طور کلی حزب
کارگر مشارکت انتخاباتی را به بسیج اتحادیه های کارگری و جنبش اجتماعی
وابسته کرد ، و بدون شک آن را به یک حزب طبقه کارگر ضد برتری تبدیل نمود
.
بین سال های 1988و1992 حزب اولین تغییر داخلی مهم خود را که ناشی از دو
عامل بود تجربه کرد . نخست ، به دنبال نتیجه های موفقیت آمیزدر انتخابات
شهرداری های 1988، بسیاری از سیاست مدار های حزب کارگر وارد پست های دولتی
شدند. دوم، سقوط اتحاد جمهوری های شوروی – و تصور مرگ همه چیز جناح چپ-
سیاست مدارهای مارکسیست حزب را کمتر جذاب کرد .
طبق نظر اویرولینو کوئلو
Eurelino Coelhoتاریخ
نگار ، روندی از آن چه آنتونیو گرامشی تحول گرایی می نامد آغاز شد . جریان
هایی تمایل داشتند که هرچه زودتر شکل اکثریت عضویت حزب کارگر ، موضع نظری و
برنامه ای آن ها را تغییر دهند .
در طی دهه بعد ، حزب کارگر برنامه ای رفرمیستی را تصویب کرد و بر نهادینه
کردن متمرکز شد . حزب با مبارزات اجتماعی در ارتباط باقی ماند – مبارزه
علیه خصوصی سازی و نئولیبرالیسم در عین حمایت از بزرگترین جنبش اجتماعی دهه
1990، جنبش کارگران روستایی بی زمین (ام اس تی) – اما تعدیل کردن این بسیج
ها ، رادیکالیسم ، و هدایت کردن آن ها به مسیرهای نهادی و بورژوایی را آغاز
کرد.
حزب کارگر سرانجام گفتمان مبتنی برطبقات خود را با ایده "اخلاق در سیاست"
– اندیشه ای که با خوشحالی با سرمایه داری همزیستی می کند و در چرخش
نئولیبرالی به سوی برنامه "جوابگویی" مشارکت می کند- جایگزین کرد . مبارزه
با فساد (سیاست های خرد (خرده کاری)، در عبارت گرامشی) به ابزاری برای
سیاست های کلان تبدیل شد . اقق های حزب به صورت موثری به انتقاد های صرف از
سامانه سیاسی موجود در داخل نظام سرمایه داری عقب نشست .
حزب کارگر قبلا ضد سلطه ، به نگهدارنده حریص رژیم دموکراتیک بورژوازی ،
وفادارتر از خود بورژوازی برزیل به نهادهای آن تبدیل شد .
دگر دیسی
لولای
جدید برای اولین بار در سال 2002، زمانی که بعنوان رئیس جمهور برگزیده شد
به نمایش در آمد. او نامه "صلح وعشق" خود را "به مردم برزیل" منتشر کرد:
برهان قطعی تمایل جدید حزب کارگر به مثابه مدیران سرمایه داری برزیلی ، دست
یابی به سازش اجتماعی در عین حفظ منافع طبقه های سرمایه دار .
سیاست های مصالحه طبقاتی در دو دوره ریاست لولا ، همراه با وضعیت اقتصادی
مساعد ، ثبات سیاسی و دست آوردهای اقتصادی تمام برزیلی ها را برخوردار کرد
( اگر چه ، البته، سرمایه داری برزیل نسبت به طبقه کارگر دست آوردهای بسیار
بیشتری کسب نمود).
حتی رسوایی فساد 2005 – وقتی که عضو های برجسته حزب کارگر آرای حزب های
دیگر را برای تضمین قطعی تصویب قانون آوردند – نتوانست از میزان تایید لولا
بکاهد . طبقه گفته باراک اوباما ، او" محبو ترین رئیس جمهور جهان" بود.
لولا به سادگی انتخاب 2010 روسف را تضمین کرد.
مدل حزب کارگر ، که وسیعا "لولیسم" خوانده می شود ، هرم اجتماعی را دگرگون
کرد و در بر دارنده برخی اقدام های مهم ، مانند سهمیه برای سیاه پوست ها در
دانشگاه های دولتی و حقوق کار برای کارگران در خدمات کشوری بود.
با این حال کاری برای تغییر نابرابری شدید اجتماعی در برزیل انجام نداد و
از ارتقا پیشرفت های اساسی در شرایط حقوق اجتماعی وخدمات عمومی شکست خورد .
در مقابل ، دولت های حزب کارگر سیاست های نئولیبرالی ، از جمله اصلاح
مستمری ها ، خصوصی سازی، و دیگر حمله ها به خدمات اجتماعی را توسعه دادند .
بعلاوه ، سیاست های جدید حزب خود طبقه کارگر را خلع سلاح کرد .طبقه های
مردمی ، برای اولین بار، به صورت انبوه به خاطر اعتبار در فرهنگ مصرف شرکت
کردند و تعهد خود به شهروندی اجتماعی از طریق مبارزه جمعی را با ایدئولوژی
کامیابی فردی تعویض نمودند.
ضمنا ، حزب کارگر خود با حزب های دست راستی متحد شد، پروردن مار در آستین
که سرانجام حزب را مسموم و جنبش های اجتماعی را که توانسته بودند پاد زهر ی
فراهم نمایند پراکنده کرد.
2013 آغاز پایان را مشخص کرد . حزب کارگر نتوانست به صورت موثری به لایه
های اجتماعی دیر پا پاسخ دهد یا آن ها را کنترل نماید . بی ثباتی سیاسی –
که با بسیج ملی پیاده روی ها علیه کرایه حمل ونقل در روزهای ژوئن و افزایش
سطح اعتصاب ها از سوی بیشترین کارگران بی سازمان جرقه خورد – کشور را تکان
داد.
اگر چه طبقه سرمایه دار برزیل با خوشحالی مرحمت حزب کارگر را پذیرفت اما
هرگز حزب کارگر را حزب خود تلقی نکرد و در باره رها کردن آن دوبار هم فکر
نکرد . علاوه بر آن، حزب کارگر در راستای حفظ پایگاه اجتماعی خود، نتوانست
کارگران را تا حدو سرعتی که از سوی سرمایه خواسته می شد به پرداخت برای
بحران وادار سازد .
سرانجام ، با وجود منش محافظه کار ذاتی سازش اجتماعی لولیسم ، حزب کارگر
تنفر ژرفی را در بخش های گسترده ای از طبقه متوسط ایجاد کرد ، که با پیروزی
های محدودی که حزب به فقرا و شهروندان به حاشیه رانده شده داد مخالفت
کردند.
در نتیجه ، در سال 2014، برزیلی ها محافظه کار ترین کنگره را از زمان پایان
دیکتاتوری نظامی انتخاب کردند. اما ریاست جمهوری را به حزب کارگر دادند، که
احتمالا ناچار به گزینش حق سنتی برای کودتا شد .
طعنه آمیز آن که ، بهانه قانونی که برای برکناری روسف مورد استفاده قرار
گرفت – قانون مسئولیت مالی ، مصوب رئیس جمهور فرناندو هنریک کاردوسو در سال
2000- اقدامی نئولیبرالی بود که حزب کارگر نه تنها آن را پذیرفته بود بلکه
سال ها به اجرا گذاشته بود .
در مواجهه با کودتا ، لولا یاد آوری گردهمایی های کارگران در سائو برناردو
را در تلاشی برای پیوند دوباره حزب با منشا آن آغاز کرد . اما هرگز به
گفتمان طبقاتی قدیمی خود باز نگشت.
در حقیقت حزب کارگر آن چنان از درون به نهادی تبدیل شده است که از به راه
انداختن مبارزه واقعی علیه کودتا خود داری می کند. با نگاهی به انتخابات
شهرداری های اکتبر، حزب اتحاد مشکوک خود با حزب سوسیال دموکراتیک برزیل (
پی ام دی بی) را حفظ کرده است .
حزب کارگر نماینده های خود را به رای دادن به رودریگو مالیای هوادار کودتا
و دست راستی برای ریاست مجلس نمایندگان هدایت کرد . از زمان انتخاب او ،
مالیا رشته ای از اقدام های شدید ریاضتی را به راه انداخته است .
بسیاری از ر هبر های حزب کارگر ، از جمله فرناندو هادل ، شهردار سائوپولو ،
حتی درکودتا خواندن آن چه رخ داد ، با خراب کردن بسیج مردمی سازمان داده
شده از سوی عضو های پایه حزب کارگر ودیگر نیرو های چپ من ومن کردند.
ممکن است این امر مارا شگفت زده نکند. در راس همه ، خود روسف کاهش ها ،
سیاست های دلخواه تجارت ، وحتی محدودیت در جنبش های اجتماعی از طریق قانون
ضد ترور که او اندکی پیش از برکناری از ریاست تصویب کرد را وعده داده بود.
یک شبح جاودانی
جناح راست افراطی بر کارزار تعلیق حاکم شد . خشم آن ها ناشی از یک نفرت
ایدئولوژیک و نه از حزب کارگر ،بلکه برای هر چیزی که همانند مبارزات
برابرطلبانه چپ بود . در حقیقت ، برای بسیاری، کودتا نمایشگر اولین نبرد در
جنگی طولانی است .
با وجود پریشانی کنونی ، حزب کارگر از نظر انتخاباتی زنده می ماند : حزب
هنوز نفوذ مهمی بر جنبش های کلیدی اجتماعی دارد ، و نظر سنجی ها نشان می
دهد که لولا هنوز هم از تایید بالایی برخوردار است . جناح راست تنها از
طریق اقدام قانونی می تواند او را از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2018
باز دارد.
این امر چرایی تمرکز اخیر عملیات ماشین شویی بر رئیس جمهور سابق را توضیح
می دهد : در ماه جولای، دادگاه ها او را به جلوگیری از اجرای عدالت در
رسوایی فساد پتروبراس متهم کردند. علاوه بر آن ، گیلمار مندس ، رئیس دادگاه
عالی انتخابات ، غیر قانونی کردن حزب کارگر را درخواست کرده است .
با این حال ، دولت میشل تمر وعده کرده است حمله های خود به حقوق اجتماعی و
کار را ژرفتر نماید .
چپ برزیلی خود را در موقعیت دشواری می یابد . با این که انقلابی ها مدت
زیادی بود می دانستند که حزب کارگر دیگر بدیل واقعی را نمایندگی نمی کند،
اما اکثر برزیلی ها هنوز آن را حزبی ترقی خواه تلقی می کنند. به عبارت دیگر
، موج محافظه کاری نه تنها به حزب کارگر ، بلکه به نزول اتحادیه ها و جنبش
های اجتماعی گسترده آسیب خواهد زد.صرف نظر از آن که چه رخ می دهد ، چپ
برزیلی با حمله های مداوم در عین رنج بردن از ریاضت شدید مواجه خواهد بود.
سرچشمه : ژاکوبین
مطلب را به بالاترین بفرستید:
مطلب را به آزادگی بفرستید:
بازگشت به صفحه نخست
