بیانیه فدائیان خلق ایران (اکثریت) پیرامون مذاکرات هسته ای 

 

بیانیه شورای مرکزی سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت) 
توافق در مذاکرات، مستلزم انعطاف جمهوری اسلامی و غرب است 
زمان اتخاذ تصمیمات سخت برای جمهوری اسلامی است! 

شمارش معکوس برای پایان مهلت توافق نهائی پیرامون برنامه هسته ای بین جمهوری اسلامی و کشورهای ۵+۱ آغاز شده است. در یک‌سال گذشته بیشترین و فشرده ترین مذاکرات در قالب های مختلف برنامه ریزی شده و به شکل دوجانبه، سه جانبه و چند جانبه در سطح وزیر، معاون وزیر و کارشناسان برگزار شده ‌است. با این وجود، تاکنون توافق جامع حاصل نشده و اختلافات بر سر موارد کلیدی هم چنان پابرجا است. 

چالش ها بر سر راه توافق جامع 
جمهوری اسلامی و کشورهای ۵+۱ با برای رسیدن به توافق جامع با چالش های زیر روبروند: 

غنی‌سازی اورانیوم. ظرفیت غنی‌سازی ایران اصلی ترین گره در مذاکرات هسته‌ ای است. غرب در جریان توافقنامه موقت ژنو، برای اولین بار غنی سازی اورانیوم توسط ایران تا سقف پنج درصد را پذیرفت. این پذیرش به معنی به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران بود. کشورهای ۵+۱ می خواهند توانائی غنی‌سازی ایران کاهش یابد و تعداد سانتریفیوژها به چندهزار عدد محدود شود. آن ها می گویند که جمهوری اسلامی با حفظ توانایی موجود، به سادگی قادر خواهد بود که بمب اتمی بسازد. رژیم ایران تمایل دارد که غنی‌سازی‌ در مقیاس "صنعتی" را توسعه دهد. 

تحقیق و توسعه سانتریفیوژها. غرب خواهان اعمال محدودیت بر توسعه سانتریفیوژهای نسل جدید است که می‌تواند زمان لازم برای رسیدن به بمب اتم را کاهش دهد. جمهوری اسلامی اعلام کرده است که از حق خود برای نصب ماشین‌های پیشرفته برای تصفیه اورانیوم دست نخواهد کشید. ایران تلاش زیادی را برای تولید سانتریفیوژهای نسل‌های بالاتر از IR-۱ به کار گرفته است. 

رآکتور آب سنگین اراک. رآکتور آب سنگین اراک برای تولید پلوتونیوم راه اندازی شده است. پلوتونیوم مانند اورانیوم غنی‌سازی شده با درصد بالا می‌تواند در تولید بمب اتمی مورد استفاده قرار گیرد. غرب خواهان بسته شدن رآکتور آب سنگین اراک یا تغییر کارکرد آن برای کاهش چشمگیر برای تولید پلوتونیوم است. جمهوری اسلامی گفته است که هرگز با توقف کامل فعالیت‌های این رآکتور موافقت نخواهد کرد. غرب تاکید دارد که این رآکتور تنها زمانی مورد قبول است که به رآکتور آب سبک تغییر کاربری داده باشد. 

تحقیقات در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ ای ایران. غرب از جمهوری اسلامی می خواهد که به سئوال‌های آژانس در خصوص شک غرب به ابعاد نظامی برنامه هسته‌ ای از جمله تلاش برای تولید کلاهک هسته‌ ای در سال‌های گذشته پاسخ دهد. رژیم ایران همواره چنین ادعاهائی را تکذیب کرده اما همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آغاز کرده است. ظاهرا میزان پیشرفت دو طرف در خصوص این محور از اختلاف‌ها بسیار کند است و آخرین گفتگوها بی نتیجه بوده است. 

موشک‌های بالستیک. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مصوب ٢٠١٠ فعالیت‌های جمهوری اسلامی در حوزه موشک‌های بالستیک توانا در حمل کلاهک هسته ای را ممنوع کرده است. امریکا با استناد به آن مدعی است که این موضوع هم باید در دستور کار مذاکرات قرار بگیرد. در حالی که رژیم ایران بارها اعلام کرده است که در خصوص سیستم دفاعی خود با هیچ کس وارد مذاکره نخواهد شد. هیئت مذاکره کننده از ورود به این بحث در جریان نشست‌های ۵+۱ در وین هم خودداری کرد. 

تحریم‌ها. مسئله برداشتن تحریم ها به جهت جدول زمانی و جنس تحریم‌ها، به یکی از چالش های اصلی در مذاکرات تبدیل شده است. موضوع کلیدی چگونگی برداشته شدن تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا، کنگره امریکا و دستورات اجرائی رییس‌جمهور امریکا علیه جمهوری اسلامی است. جمهوری اسلامی خواهان برداشتن تحریم ها در پایان مذاکرات است. در حالی که غرب خواهان "طبقه‌بندی" تحریم ها و لغو تدریجی و "‌پله ‌پله" آن است. 

مدت زمان اعتبار توافق جامع. مدت زمان اعتبار توافق جامع یکی دیگر از چالش های بین دو طرف است. گفته می شود که غرب خواهان عدد دو رقمی و ترجیحا ٢٠ ساله برای زمان اعتبار توافق جامع است. در حالی که ایران به دنبال مدت زمان یک رقمی است که پس از آن با ایران به عنوان یک عضو عادی ان پی تی برخورد شود. 

مسائل گرهی در توافق جامع 
جمهوری اسلامی گرچه در توافق موقت امتیازهای کلان داد ولی در تداوم مذاکرات، خط قرمزهای خود را پررنگ تر کرد و هیئت مذاکراه کننده روی آن ها ایستاد. گفته می شود جمهوری اسلامی خطوط قرمز زیر را برای تیم مذاکره کننده تعیین کرده است: عدم پذیرش تعطیلی تاسیسات هسته‌ای ایران، ایستادن روی ظرفیت ۱۹۰ هزار سو غنی سازی، عدم ورود به حوزه‌های نظامی و برنامه موشکی، حفظ ماهیت راکتور آب سنگین اراک و لغو کامل همه تحریم‌ها پس از توافق. 

از بین این مجموعه چالش ها، دو موضوع به نوعی شاه بیت دستیابی به توافق جمهوری اسلامی و کشورهای ۱+۵ است: ظرفیت غنی سازی و تحریم ها. اگر در این دو مورد توافق حاصل شود، مسیر دستیابی به توافق جامع تا حدود زیادی هموار خواهد شد. 

برای غرب، مسئله اصلی طولانی کردن زمان دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته ای است. غرب می گوید اگر زمانی جمهوری اسلامی خواست سلاح هسته ای بسازد و غرب متوجه شود، باید آنقدر زمان داشته باشد که بتواند جلوی آن را بگیرد. بهمین خاطر توان هسته ای ایران باید به اندازه ای کاهش پیدا کند که این امر امکان پذیر گردد. بر همین اساس کشورهای ۱+۵ می گویند ۱۹ هزار سانتریفوژ زیاد است. 

برای جمهوری اسلامی، مسئله اصلی حفظ توان هسته ای و برداشتن تحریم ها بعد از توافق جامع است. جمهوری اسلامی می خواهد تمامی تحریم‌های اقتصادی لغو شود، تحریم ها وسیله اعمال فشار قرار نگیرد و اقتصاد کشور با لغو یکجای تحریم ها، از حالت خفگی بیرون بیآید. 

فرصت طلائی برای توافق 
بیش از یک دهه است که "مذاکرات هسته‌ای" بین جمهوری اسلامی و غرب با وقفه هائی ادامه داشته، ولی در هیچ دوره‌ای مثل یک سال گذشته، مذاکرات با این شتاب و فشردگی نبوده است. این امر نشان می دهد که در دو طرف اراده برای حل معضل پروژه هسته ای و جستجو برای یافتن راه  حل وجود دارد. 

در هر دو طرف در این چند سال تغییراتی به وجود آمده است. امریکا دوره حاکمیت نئوکان ها و ریاست جمهوری جنگ طلب را پشت سرگذاشته و چرخشی در سیاست خارجی آن صورت گرفته است. دولت اوباما پایه سیاست واشنگتن نسبت به جمهوری اسلامی را مذاکره قرار داده است. در جانب ایران هم تغییری به وجود آمده است. دولت روحانی حل معضل پروژه ای هسته ای و رفع تحریم های اقتصادی را در راس سیاست های خود قرار داده است. روحانی به دنبال توافق است و آینده دولت خود را بر روی این موضوع بنا نهاده است، وی امیدوار است با لغو تحریم ها، اقتصاد کشور سروسامان پیدا کند. 

دستیابی به توافق به تامین صلح و ثبات در منطقه کمک کرده و منافع اقتصادی ایران، امریکا و اروپا را تامین خواهد کرد. توافق جامع یکی از موانع پایان دادن به خصومت ٣٥ ساله میان جمهوری اسلامی و دولت امریکا و عادی سازی مناسبات بین آندو را از میان بر داشته و راه را برای برقراری مناسبات عادی میان دو کشور را باز خواهد کرد. 

گروه های وسیعی از مردم کشور ما پیآمدهای مخرب تحریم های اقتصادی را با پوست و گوشت خود لمس می کنند. برای مردم ایران به ویژه کارگران و زحمتکشان برداشتن تحریم های اقتصادی امر حیاتی است. چرا که بار اصلی تحریم ها روی دوش آن ها منتقل می شود. بر اثر تحریم های اقتصادی و سیاست های مخرب حکومت، فقر و بیکاری گسترش یافته، بر میزان تورم افزوده شده، رشد اقتصادی پائین آمده و از ظرفیت تولیدی کارخانه ها کاسته شده است. از این رو توافق روی برنامه هسته ای و برداشتن تحریم ها، به یک خواست عمومی تبدیل شده است. 

فرصت طلائی برای رسیدن به توافق برسر پروژه هسته ای به وجود آمده است. اگر این فرصت بسوزد، شاید دیگر فرصتی برای مذاکرات و دستیابی به توافق جامع فراهم نشود و آلترناتیوهای دیگر در دستور کشورهای غربی قرار گیرد: تشدید تحریم های اقتصادی و حمله نظامی. 

موانع بازدارنده توافق 
نیروهائی در دو طرف منافع خود را در شکست مذاکرات می بینند. دولت دست راستی اسرائیل، جمهوری خواهان و مجامع افراطی در امریکا به دولت اوباما فشار می آورند که به جای مذاکره با جمهوری اسلامی، بر میزان تحریم ها بیافزاید تا جمهوری اسلامی از پا درآمده و به برنامه هسته ای خود همانند لیبی پایان بخشد. آن ها در صورت کارساز نبودن تحریم ها،  حل مسئله را در حمله نظامی می بینند. اکنون با پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات میان دوره ای کنگره و افتادن اکثریت در مجلس نمایندگان و سنا به دست جمهوری خواهان، موضع مخالفت با مذاکره و امتیاز دادن به رژیم ایران، تقویت خواهد شد و کار اوباما دشوارتر خواهد شد. گرچه به نظر نمی رسد که تغییر جدی در سیاست واشنگتن نسبت به پروژه هسته ای صورت گیرد. 

در ایران راست افراطی، عده ای از فرماندهان سپاه و گروه هائی که از تحریم اقتصادی بیشترین بهره را گرفته اند، مخالف سرسخت روند مذاکرات جمهوری اسلامی و کشورهای ۱+۵ هستند. آن ها دولت روحانی و هیئت مذاکره کننده را به سازش با غرب متهم می کنند. در یک سال گذشته راست افراطی در روند مذاکرات بیشترین کارشکنی را کرده ولی قادر نشده است که مذاکرات را متوقف کند. 

ولی فقیه تحت فشار سنگین تحریم های اقتصادی که موجودیت جمهوری اسلامی را به مخاطره انداخته بود به "نرمش قهرمانانه" تن داد. اما او بارها اعلام کرده که از آغاز مذاکرات در این عرصه، مردد و دودل بوده است. او یک دل با راست افراطی و مخالفان مذاکرات و توافق و یک دل با تیم مذاکره کننده دولت روحانی دارد. او هم می خواهد تحریم های اقتصادی برداشته شود تا موجودیت حکومت اسلامی در مخاطره قرار نگیرد و هم در صورت شکست مذاکرات بگوید: "همان‌طور که قبلا گفتم مذاکرات هسته‌ای به جایی نمی‌رسد". او هم می خواهد راست افراطی را داشته باشد و هم دولت را. او از یکسو از راست افراطی برای اعمال فشار به دولت بهره می گیرد تا امتیاز بیشتری ندهد و از خط قرمز های تعیین شده نگذرد و هم آن ها را مهار می کند که مذاکرات تداوم یابد. 

دشواری های توافق 
موانع موجود در دو طرف و کارشکنی مخالفین توافق تاکنون نتوانسته به توقف مذاکرات و سست کردن اراده آن ها برای حل معضل برنامه ای هسته ای بیانجامد. مذاکرات تداوم یافته و به دور نهائی رسیده است. اما آنچه مانع توافق است اختلافات بر سر موضوعاتی است که در بالا برشمرده شد. هر دو طرف هم چنان روی تامین خواسته های حداکثری خود پا فشاری می کنند. 

جمهوری اسلامی در توافق موقت ژنو انعطاف های قابل توجهی نشان داده بود که این امر فضای مساعدی را برای تداوم مذاکرات فراهم آورد. ولی با تقویت موقعیت جمهوری اسلامی در منطقه بعد از حمله داعش و مشخص شدن نقش ایران در عراق و سوریه، خامنه ای خط قرمز جمهوری اسلامی برای توافق را پررنگ کرد و بر پذیرش ظرفیت ۱۹۰ هزار سو تاکید نمود. بعد از آن خامنه ای کوشید که موضوع پروژه هسته ای را با مسائل منطقه گره بزند و امتیاز بیشتری را از غرب در مذاکرات بگیرد. برای خامنه ای مسئله پروژه هسته ای حیثیتی شده است. حیثیتی کردن موضوع پروژه هسته ای و پیوند زدن آن با مسائل منطقه، به دشوارتر شدن توافق انجامیده است. 

کشورهای ۵+۱ هم با زیاده خواهی و پافشاری برحداکثر خواسته های خود، اصرار بر کاهش شدید تعداد سانتریفوژها و ظرفیت غنی سازی و برداشتن تحریم های اقتصادی بعد از توافق به صورت "طبقه‌بندی" و لغو "‌پله ‌پله" تحریم‌ها و بلاتصمیمی در لغو تحریم های شورای امنیت، بر دشواری توافق بین دو طرف افزوده اند. روشن شدن تصمیم غرب در مورد لغو تحریم های شورای امنیت و اطمینان دادن به جمهوری اسلامی برای کوتاهتر کردن زمان لغو تحریم های امریکا و دولت های اروپائی، از دشواری ها خواهد کاست. اما باید این واقعیت را پذیرفت که برداشتن کامل تحریم ها، زمان بر است. 

ضرورت اتخاذ تصمیمات سخت و جسورانه 
توافق برای دو طرف نتایج پرثمری خواهد داشت. ولی شکست مذاکرات برای کشور ما فاجعه بار خواهد بود و بی ثباتی و ناآرامی در منطقه را تشدید خواهد کرد. هر دو طرف برای توافق باید انعطاف نشان دهند. اکنون زمان اتخاذ تصمیمات سخت و جسورانه است. 

جمهوری اسلامی با راه اندازی پروژه هسته ای هزینه سنگینی بر کشور ما تحمیل نمود و با مقاومت در مقابل خواسته های جامعه جهانی، زمینه را برای احاله پرونده هسته‌ای به شورای امنیت و تحریم های قلج کننده اقتصادی فراهم آورد. در این مدت صدها میلیارد دلار به باد رفته و فرصت های طلائی برای ساختن کشور و رشد اقتصادی از دست رفته اند. دستیابی به تکنولوژی هسته ای به نفع کشور ما است، اما اصرار بر غنی سازی اورانیوم در داخل کشور، سیاست ضداقتصادی و ضدمنافع ملی است. 

تامین اورانیوم برای سوخت نیرو گاه های هسته ای از کشورهای دیگر، هم اقتصادی است و هم به سود منافع ملی است. توافق برسر پروژه هسته ای برای کشور ما، برای مردم ایران و برای تامین منافع ملی، امر حیاتی و سرنوشت ساز است. خامنه ای در موفقیت و شکست مذاکرات، نقش تعیین کننده دارد. اگر خامنه ای بخواهد برمواضع تا کنونی بایستد و سرسختی نشان دهد، اگر بخواهد که با موضوع حیثیتی برخورد کند، فرصت طلائی کنونی از دست خواهد رفت و مسئولیت اصلی شکست بر دوش او و جمهوری اسلامی خواهد بود. 

ما همراه با مردم ایران و نیروهای ترقی خواه جهان می خواهیم که دو طرف انعطاف ضرور را در مذاکرات نشان دهند و از جمهوری اسلامی می خواهیم که کشور ما را بیش از این به سوی فلاکت و فاجعه سوق ندهد. نباید فرصت موجود را از دست داد. شکست مذاکرات، نیروهای افراطی در هر دو طرف را تقویت خواهد کرد و خطر حمله نظامی و تنش در منطقه را افزایش خواهد داد. امید است که مذاکرات به توافق بیانجامد، تحریم های اقتصادی برداشته شود و خطر حمله نظامی منتفی گردد.

شورای مرکزی سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت) 
٢٢ آبان ١٣٩٣ (١٣ نوامبر ٢٠١٤)

 

مطلب را به بالاترین بفرستید: مطلب را به آزادگی بفرستید:  

     بازگشت به صفحه نخست