|
قدرت مردم در روز 9 جولای،
زمانی‌که ده‌ها هزارنفربه کاخ ریاست‌جمهوری، دفتر رئیس‌جمهور ومحل
اقامت نخست وزیرحمله کردند وآن‌جاها را بابه عقب راندن پلیس و سربازان
محافظ آن‌ها به تسخیرخود در آوردند، به شیوه‌ای تماشایی به نمایش
درآمد.
حداقل تعداد2میلیون نفرازمردان وزنان سراسرکشور،با تصمیم پایان دادن به
حکومت اقتدارگرا و فاسد رئیس‌جمهورگوتابایا راجاپاکسا و خاندان
راجاپاکسا به کلمبو(پایتخت سری لانکا) آمدند.
گوتابایا راجاپاکسا، پس از فرار از کاخ ریاست‌جمهوری به پایگاه نظامی،
اعلام کرد که مایل است در13 جولای از ریاست‌جمهوری استعفا دهد. درآن
روز، درساعات اولیه، گوتابایا با یک هواپیمای نظامی ازکشور به مالدیوز
فرارکرد، وبه این ترتیب یک بخش از قیام مردم علیه خاندان مورد تنفر
راجاپاکسا به پایان رسید.
اما، گوتابایا، در حین ترک کشور، نخست وزیر رانیل ویکرمسینگ را
به‌عنوان کفیل ریاست‌جمهوری منصوب کرد. این آخرین مانورمایوسانه برای
حفظ برخی خطوط کنترل برکشوربود. رانیل ویکرمسینگ قول داده بود به محض
تشکیل دولت مورد تایید همه استعفا خواهد داد. این آشکار راهکاری تاخیری
برای نخست وزیر ماندن تا استعفای گوتابایابود، چون طبق قانون اساسی
نخست وزیر می‌توانداجازه درغیاب رئیس‌جمهورکفیل ریاست‌جمهوری شود.
ویکرمسینگ فکرمی‌کرد کفالت ریاست‌جمهوری اومی‌تواند مردمی را که اورا
به اندازه راجاپاکسامقصروضعیت آشفته‌ای می‌دانند که کشورگرفتارآن‌است
خشمگین کند. سرانجام ویکرمسینگ که تنها نماینده حزب خود، حزب متحدملی
درمجلس است، پس از آن‌که ماهیندا راجاپاکسا نخست وزیر و برادر
رئیس‌جمهور مجبور به کناره گیری شد در 9 ماه می ازسوی گوتابایا به
ریاست کابینه انتخاب شده بود.
ویکرمسینگ با عمل به عنوان نوکرراجاپاکسا، با اعلام وضع اضطراری و
درخواست ازارتش برای انجام آن‌چه برای احیا نظم ضروری است ومتهم کردن
"نیروهای فاشیست" به تلاش برای کسب قدرت، مطلقا خود را بدنام کرده است.
اما اراده سرکش مردم باردیگردرحال نمایش است و آن‌ها این حرکت نخبگان
طبقه حاکم را خنثی خواهند کرد. مردم معترض با تکراراشغال‌های 9 جولای
به سوی دفتر نخست وزیرراهپیمایی کردند، آن‌ها که با شلیک صدها گلوله
گازاشک‌آور رو در رو شده بودند، سرانجام مقاومت را درهم شکسند و
دفترنخست وزیری را اشغال کردند.
مبارزه در13مارس، زمانی آغازشد که افرادی ازتمام مشاغل درگاله فیس گرین
(پارک بزرگ ساحلی در کلمبو) درخارج ازدبیرخانه ریاست‌جمهوری گردآمدند
تا علیه بحران شدیداقتصادی که به کمبود موادغذایی، فقدان سوخت وافزایش
تورم منجر شده بوداعتراض کنند.
با سقوط اقتصاد وناتوانی کشوردربازپرداخت بدهی خارجی خود، جنبش اعتراض
مسالمت آمیز با شعار" گوتا به خانه‌ات برو" دراردوهایی در گال فیس و
درمحل اقامت نخست وزیر ماهیندا راجاپاکسا اطراق کردند.
روز 9 ماه می زمانی‌که آدم‌کشان ماهیندا راجاپاکسا نخست وزیرمتعلق به
حزب حاکم برای حمله به تظاهرکنندگان آورده شدند نقطه عطفی را رقم زد.
تلافی توده‌ای که به دنبال آن حملات رخ‌داد ریشه ماهیندا راجاپاکسا را
به عنوان نخست وزیر اره کرد.
جنبش اعتراض توده‌ای شاهد دواعتصاب سراسری ازسوی کارگران و مشارکت تمام
بخش‌های جامعه ازجمله رهبران تمام عقاید دینی بوده است. تلاش برای
ماندن درقدرت از سوی گوتابایا پس از9 ماه می شاهد مانورهایی برای نصب
رانیل ویکرمسینگ به عنوان نخست وزیربود، که دریک اقدام مهیج فرصت
طلبانه رهبری دولتی را قبول کرد که تحت سلطه حزب حاکم – جبهه مردمی سری
لانکا(SLPP)-
بود. اما این مانور تنها زمان کوتاهی برای گوتابایا فراهم آورد.
با گسترش نارضایی مردمی، هرمشروعیتی که دولت داشت، کاملا ازبین رفت و
حتی ارتش، پلیس ودادگستری نسبت به انجام هراقدام قهری علیه جنبش مردمی
بی‌میل شدند.
سری لانکا پس از دو دهه سیاست‌های حکم فرما از سوی خاندان راجاپاکسا به
بن‌بست رسیده بود. در ابتدا، ماهیندا راجاپاکسا، به عنوان رئیس‌جمهور،
رژیم تمامیت‌خواهی را با تکیه براکثریت‌گرایی بودایی سین هالا
Sinhalaمحکم
کرده بود. ریاست اجرایی به ابزاری برای متمرکز کردن قدرت و ایجاد رژیم
اقتدارگرایی تبدیل شد که شبکه‌های فساد خود را در نهادهای دولتی داشت.
پس ازآن‌که گوتابایا راجاپاکسا در سال 2019 به ریاست‌جمهوری انتخاب شد،
20مین اصلاحیه قانون اساسی سری لانکا قدرت گسترده‌ای را به رئیس اجرایی
داد، که کنترل کامل انتصاب قاضی‌های ارشد و کنترل کمیسیون انتخابات،
کمیسیون پلیس و کمیسیون تحقیق ارتشا یا فساد را در بر می‌گرفت. همراه
با برادرخود ماهیندا راجاپاکسا به عنوان نخست وزیر، برادران دیگر و
اعضا خانواده به وزارت‌خانه‌ها ومقام‌های کلیدی منصوب شدند. 75 درصد کل
بودجه مستقیما تحت اختیار وزرای راجاپاکسا بود.
بحران اقتصادی کنونی کشور تنها به خاطر مدیریت ناکارآمد کشور و
سیاست‌های غلط نیست بلکه به خاطر فساد گسترده‌ای است که در تمام
حوزه‌های فعالیت اقتصادی دست اندرکاراست.
همان‌طورکه همایش همه احزاب دعوت شده ازسوی رئیس‌مجلس در13مین شب تصمیم
گرفت، رانیل ویکرمسینگ باید استعفا دهد ورئیس مجلس کفیل ریاست‌جمهوری
شود. نیروهای مسلح باید این گام قانون اساسی را بپذیرند. اگرارتش
دستورات رانیل را دنبال کند واعتراض کنندگان را سرکوب نماید وضعیت
خطرناکی می‌تواند پدیدارشود.
خروج از مردابی که سری لانکا خود را گرفتارآن می‌بیند مسافتی طولانی
خواهد بود. اگرچه بسیاری ازطبقات سیاسی جریان اصلی اعتبارخود را در
میان مردم از دست داده‌اند، اما تشکیل دولتی که مورد توافق همگانی
همراه با نخست وزیری مورد اجماع باشد لازم است.
گام بعدی می‌تواند اصلاح قانون اساسی برای فسخ ریاست‌اجرایی باشد که
منبع اصلی اقتدارگرایی‌است.
راه پیش رو با موانع مختلفی پوشیده است. مجلس کنونی هنوز تحت سلطۀ جبهه
لیبرال مردمی سری لانکای (SLPP)
راجاپاکسا است. داشتن رئیس‌جمهور جدیدی که بتواند اعتماد مردم را جلب
کند وظیفه بزرگی است. باید پس ازشش ماه انتخابات جدیدی برگزارشود. و
سرانجام، وظیفه تند و دشوار بازسازی اقتصاد وجود دارد. مسیرانتخاب شده
وام گرفتن ازصندوق بین المللی پول با اقدامات ریاضتی شدیدی که باهر
وامی از صندوق بین المللی پول همراه است به پیش برده می‌شود.
مبارزه از پیروزی برای مردم سری لانکا بسیاردوراست. اما آن‌چه مردم
تاکنون به آن دست یافته‌اند هشدار به رژیم‌های اقتدارگرایی است که با
ملی‌گرایی قومی و قطبی سازی همگانی جلوه‌گری می‌کنند. اما، آن‌چه که
باثبات وغیرقابل تغییربه نظر می‌رسد، آن است که مردم برای همیشه بنده
شما باقی نخواهندماند. آن‌ها گاهی اول و آخر شما را خواهند دید.
منع :
دموکراسی مردم، نشریه حزب کمونیست هند (مارکسیست)
|
