|
نویدنو
25 /01/1400
چاپ مطلب
نویدنو-
این نوشتار پیش ا این طی سه نوبت در سایت به پیش منتشر شده است. نوینو
متن کامل ان را در اختیار خوانندگان قرار می دهد.
سخن مترجم:
بحث
در اطراف معاهده ایران- چین مرز تمام نیروهای موافق و مخالف را در
نوردیده است. مواضع متفاوت، مختلف و متضادی در این عرصه از سوی کنشگران
و رسانه های مختلف داخلی و خارجی اتخاذ شده است . ام .ک. بهادراکومار
دیپلمات کهنه کار هندی از موضع و چشم انداز دیگری به بررسی معاهده
راهبردی 25 ساله چین – ایران پرداخته است. ترجمه نوشته او که سه بخش
دارد، به مرور در اختیار خوانندگان قرار خواهد گرفت.
معاهده چین – ایران تغییر دهنده بازی
ام.ک. بهادراکومار- هاتف رحمانی
بخش اول– چین کارزار آمریکا روی موضوع مسلمانان اویغور را خنثی می کند
وقتی که چین و ایران، دو دشمن اصلی ایالات متحده در شرایط جهان معاصر،
وارد پیمان راهبردی 25 ساله می شوند، پرداختن به جزئیات و فکر کردن به
آن که آیا این رخ داد راهبردهای امریکایی را تحت تاثیر قرار می هد بی
معنا است. البته که تحت تاثیر قرار می دهد. منطقه آسیای غربی کلا بسته
به ژئوپلیتیک ها است- که از نفت و جهاد شروع می شود و تا دلارهای نفتی
ادامه می یابد.
منطقه قرن ها محل تقاطعی بین امپراطوری های اروپا و آسیا بوده است. و
درتاریخ مدرن، مزاحمان خارجی واقعیت های دردناک جدیدی را در هم آمیخته
اند- کشورهای شکست خورده، خلق های تحقیر شده، اقتصاد های زمین گیر،
نابرابری و فقر شدید، محیط زیستی ویران شده، منابع غارت شده، ستیزه های
جغرافیایی، و رادیکالیسم خشن.
توافق نامه تاریخی چین- ایران که در 27 مارس طی دیدار وانگ یی عضو
شورای دولتی و وزیر امورخارجه چین در تهران امضا شد، از زمان دیدار شی
جین پینگ رئیس جمهور چین از تهران در سال 2016 مورد مذاکره بود.
دیدارهای متعدد سال های اخیر جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از چین
حاکی از اهمیت بالای دلبستگی تهران به گفتگوهایی است که در روز یکشنبه
با تشریفات رسمی امضا به اوج خود رسید، که در عین حال با سالگرد
پنجاهمین سال برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور"متمدن" قرن بیست و
یکم مصادف بود، که از پیوستگی تاریخی و اتحاد فرهنگی گسترده در سراسر
منطقه وسیع جغرافیایی در طی هزاره هابر خوردارند.
متن سند مورد توافق هنوز در قلمرو افکار عمومی منتشر نشده است، اما به
صورت
مبسوطی
می توانیم از بیانیه مشترک منتشر شده در 27 مارس دریابیم که پایه عمل
معاهده توافقی بوده است که در زمان دیدار شی از تهران برای افزایش
تجارت دو جانبه به 600 میلیارد دلار در دهه آینده حاصل شده بود. در
واقع، بیانیه مشترک با استناد به دیدار شی آغاز می شود. دو سند اضافی
امضا شده از سوی دو کشوربه " یادداشت تفاهم برای ترویج مشترک کمر بند
اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم" و" یادداشت
تفاهم روی تقویت ظرفیت های صنعتی و معدنی و سرمایه گذاری" استناد می
کند که بر اساس آن دو طرف" همکاری و سرمایه گذاری مشترک را در حوزه های
مختلف از جمله حمل و نقل، راه آهن، انرژی، صنعت، تجارت و خدمات" گسترش
خواهند داد.
بیانیه مشترک اشعارمی دارد که با در نظر داشت مزایای اقتصادی نسبی، دو
طرف همکاری خود در حوزه انرژی را بیشتر خواهند کرد. ایران نفت و گاز
چین را تامین خواهد کرد، در عین حال طرف چینی" تامین مالی و سرمایه
گذاری در پروژه های بالا دستی و پایین دستی صنعت انرژی را در ایران
مورد توجه قرار خواهد داد." بیانیه مشترک، همکاری گسترده اقتصادی را
پیش بینی می کند که سرمایه گذاری و مبادلات تجاری، بانک داری، مالی،
معدن، حمل و نقل، مخابرات، فضا، صنایع تولیدی، توسعه بنادر، به روز
آوری و گسترش شبکه ریلی ایران، احداث سیستم راه آهن سریع در ایران،
کشاورزی، منابع آب، حفظ محیط زیست، امنیت غذایی، مبارزه با کویر زایی،
نمک زدایی از آب، استفاده از انرژی هسته ای و غیره را پوشش می دهد.
یادداشت تفاهم دو جانبه " بر تقویت سرمایه گذاری مشترک" و تبادل دانش و
فن آوری اختصاص دارد.
با این حال، هدف پیمان بسیار فراتر از تجارت و سرمایه گذاری است. مفسری
در رسانه دولتی چین اظهار داشت،" تا مادامی که ادامه دارد، این موافقت
نامه کاملا بر غلبه چشم انداز ژئوپلیتیک(جغرافی سیاسی) در منطقه آسیای
غربی استوار است که مدت زیادی هدف سرکردگی امریکا بوده است. "
بیانیه مشترک اعلام می کند که همکاری جامع راهبردی " به معنای توافق
مهم در همه حوزه های روابط دو جانبه و موضوع های منطقه ای و جهانی"
است. و اضافه می کند" در حال حاضر وضعیت منطقه ای و جهانی در حال
تجربه تحولات ژرف و پیچیده ای است. تحت این شرایط، دو طرف بر اهمیت
همکاری بین کشورهای درحال توسعه در امور بین المللی تاکید می کنند و به
طور کلی به تلاش های مشترک به سوی تحق صلح ، ثبات و توسعه در منطقه و
جهان پای بند هستند."
جالب توجه آن که، بیانیه مشترک تاکید می کند که " چین به نقش موثر
ایران به عنوان قدرت منطقه ای اهمیت می دهد و نقش ایران را در چهارچوب
فعالیت های سازمان همکاری شانگهای مثبت ارزیابی می کند و از درخواست
عضویت کامل ایران در سازمان حمایت می کند. البته، این شیوه ای از اعلام
به جهان است که چین انزوای ایران از جامعه جهانی را نمی پذیرد. وضعیت
مشابهی که به احتمال قوی چین و روسیه نیز در آن قرار دارند.
امریکا در فراهم آمدن علت وجودی چین پیمانی مشارکت قابل توجهی داشته
است. نه چین و نه ایران انتظار حسن نیتی از سوی امریکا ندارند. آن ها
می دانند که رویکرد دشمنانه در امریکا در زمان ریاست جمهوری جوبایدن
تنها در حال شدت گرفتن است. در ضمن برای تهران دیگر امیدی که بایدن
برجام را احیا یا تحریم ها را به زودی لغو خواهد کرد وجود ندارد. از
این رو، بدون تردید، هم پشتی در برابر یک جانبه گرایی و تحریم های
امریکا موضوع مهم همیشگی همکاری راهبردی چین- ایران است.
منافع چین به طور کلی در "عام شدن" این موضوع مهم همیشگی نهفته است تا
روابط خود با کشورهای منطقه را گسترش دهد. سفر منطقه ای وانگ، عربستان
سعودی، ترکیه، ایران، امارات متحده عربی و عمان را در بر گرفت. این
واقعیت که او از راه عربستان سعودی به ایران سفر کرد هم نمادین است و
هم اهمیت اساسی دارد. در ملاقات روز 24 مارس او با محمد بن سلمان
ولیعهد عربستان در ریاض، وانگ گفت چین ازعربستان سعودی در تامین
استقلال، کرامت ملی، امنیت و ثبات خود حمایت می کند، و با دخالت در
امور داخلی عربستان سعودی به هربهانه ای مخالف است. ولیعهد عربستان نیز
در پاسخ تصریح کرد که ترقی چین برای صلح ، ثبات و موفقیت جهانی، و نیز
توسعه متوازن تر جهانی سودمند است.
ولیعهد اظهار امیدواری کرد که دو کشورهمکاری ضد تروریستی و امنیتی خود
را برای بالابردن روابط دو جانبه به سطحی عالی تر ارتقا خواهند داد.
مهم تر آن که ولیعهد گفت عربستان سعودی از موضع مشروع چین در مسائل
مربوط به شین جینگ و هنگ کونگ حمایت می کند، و با دخالت در امور داخلی
چین به هربهانه ای مخالف است و تلاش از سوی طرف های معینی برای ایجاد
اختلاف بین چین و دنیای اسلام را رد می کند.
به طور ساده، عربستان سعودی کارزار جاری امریکا علیه چین در رابطه با
شین جیانگ را رها کرد. عمل عربستان مانعی برای دولت بایدن است. در
واقع، تور منطقه ای وانگ به زمینه واقعیتی گواهی می دهد که هیچ همراهی
با انتقادات امریکا علیه چین وجود ندارد. کشورهای منطقه ای احساس می
کنند امریکا با انگیزه غلیان رقابت با چینِ در حال ترقی حرکت می کند،
که در آینده ای نزدیک به عنوان ابرقدرت درجه یک جهان برای سبقت گرفتن
از آن امریکا تلاش خواهد کرد. آن ها از جهت گیری در این رقابت خود داری
می کنند.
برجستگی در این جا نهفته است: چین پس از برآورد دقیق پویایی قدرت در
آسیای غربی، اصول مشترک معینی را معرفی کرده است که برای فراهم آوردن
پایه ای برای روابط آن با کشورهای منطقه در سراسر منطقه به یک سان قابل
اجرا است. هدف اعلام نشده تشویق کشورهای منطقه به حرکت به سوی سیاست
های خارجی مستقل، کنار گذاشتن یوق غربی، به ویژه سرکردگی امریکا است.
اما شیوه انجام این کار از سوی چین به شدت متفاوت از راهکارهای قهری و
اغلب خشنی است که قدرت های غربی به طور سنتی در منطقه اتخاذ می کنند.
چین مطلقاعلاقه ای به استفاده از اجبار به عنوان ابزار"تحریک" حتی با
ترکیه، که صدای جماعت پراکنده ی اویغوردر آن شنیده می شود( که در ضمن
دیدار وانگ از ترکیه تظاهراتی بر گزار کردند) ندارد. رجب طیب اردوغان
رئیس جمهور ترکیه در دیدار با وانگ برعلاقه ژرف ترکیه به گسترش اعتماد
دوجانبه، ارتقا همکاری بین ابتکار کمربند و جاده چین و برنامه " راهرو
میانی" ترکیه، گسترش همکاری در عرصه هایی مانند ساختمان، مخابرات، بنای
زیر ساختی و سرمایه گذاری تاکید کرد، که برای توسعه متوازن تر تجارت
دو جانبه تلاش می کند و تصفیه حساب ها با پول کشوری را تشویق می کند،
و چین به جای آن روابط برابر را ارائه می کند."
درباره نویسنده:
سفیر ام. کا. بادراکومار بیش از 29 سال در خدمات خارجی هند خدمت کرد: "
تقریبا نیمی از سه دهه فعالیت دیپلماتیک من به ماموریت هایی در خاک
اتحاد شوروی سابق ، پاکستان، ایران و افغانستان اختصاص داشت. دیگر
ماموریت های خارج کشورم شامل کره جنوبی، سریلانکا،آلمان و ترکیه بوده
است. من اساسا روی سیاست خارجی هند و امور خاورمیانه، اوراسیا، اسیای
مرکزی، اسیای جنوبی و آسیا - پاسیفیک... می نویسم"
منبع:
ایندیان پانچلاین
بخش دوم- چین خود را درسمت درست تاریخ قرار می دهد
وانگ یی، عضو شورای دولتی و وزیر خارجه چین هفته گذشته در گفتگویی
اختصاصی با العربیه رویکرد چین به آسیای غربی را با عطف ویژه به تنش ها
در خلیج فارس تشریح کرد.
وانگ اظهار تاسف کرد که" به خاطر ستیزه های طولانی مدت و آشفتگی در
تاریخ جدید تر، منطقه وارد یک دشت امنیتی می شود... برای آن که
منطقه از هرج و مرج خارج و از ثبات برخوردار شود، باید از سایه رقابت
ژئو پلیتیک قدرت های بزرگ رها شود و مسیرهای توسعه مناسب با واقعیت های
منطقه ای را به صورت مستقل کشف کند. باید در برابر فشار و دخالت خارجی
نفوذ ناپذیر باشد، ورویکردی همه جانبه و مصالحه آمیز برای ایجاد یک
معماری امنیتی
اتخاذ کند که با نگرانی های مشروع همه طرف ها منطبق باشد.
"
"ابتکار پنجگانه" چین
وانگ بر یک راه سومی تصریح کرد. چین اخیرا "ابتکار پنجگانه ای" را بر
اساس احترام متقابل( عدم دخالت در امور داخلی)، برابری و عدالت ( به
خوان مسئله فلسطین)، عدم تکثیر(خاورمیانه منطقه عاری از سلاح های هسته
ای)، امنیت جمعی ( پیشنهاد برگزاری کنفرانس گفتگوی چند جانبه برای
امنیت منطقه ای در خلیج (فارس)، وهمکاری پیشرفته ( ابتکار کمربند و
جاده، توافق های تجارت آزاد) مطرح کرده است. تطبیق با این بسته ی "اصل
چندجانبه گرایی" چینی برای امریکا آسان نیست. چین کشورهای منطقه را به
اتخاذ سیاست های برابری و عدالت، و "مقاومت" در برابر قلدری امریکا (که
ما به صورت عادی با ایران همکاری می کنیم) برای ایجاد استقلال راهبردی
تشویق می کند.
چین امیدوار است بر اساس این تفکر جدید، که امکان های بی خللی برای
افزودن رضایت پایدار ازفایده عظیم روابط دو جانبه فراهم می کند
روابط دو جانبه خود را محکم کند. از این رو در طی توقف وانگ در ابو
ذبی ( مقصد او بعد از تهران) اعلامیه ای منتشر شد که اعلام می کند
امارات متحده عربی به عنوان نخستین کشورخلیج (فارس) از ماه بعد تولید
واکسن سینوفارم چین راآغاز خواهد کرد تا کارخانه تولید واکسن ویروس
کرونا را با ظرفیت اولیه تولید سالیانه 200 میلیون دوز تاسیس کند، و
به تلاش های خود برای تبدیل شدن به قطب تامین واکسن برای آسیای غربی و
افریقاخواهد افزود.
از سوی دیگر، درست قبل از رسیدن وانگ به ریاض، امین ناصرمدیراجرایی
آرامکو اعلام کرد، "تضمین تداوم امنیت نیازهای انرژی چین بالاترین
اولویت ما - نه فقط برای 5 سال آینده بلکه برای 50 سال آینده -
باقی می ماند." محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی هم زمان به وانگ
گفت که ریاض برای " تعمیق پیوسته" همکاری دو جانبه در"نفت خام،
پتروشیمی، انرژی هسته ای و دیگر حوزه های انرژی،" مشتاق است، در عین
حال این مشارکت را به حوزه های دیگری مانند" 5جی، ارتباطات دور برد و
فن آوری های دیجیتال" گسترش می دهد.
در ضمن، 155 مین نشست کشورهای عضو شورای اتحادیه عرب در سطح وزرای
خارجه در سوم مارس قطعنامه ای را در رابطه با چین تصویب کرد، که اهمیت
تقویت رابطه چین – عرب را مورد تاکید قرارداد و اعلام کرد که عربستان
سعودی امسال میزبان اولین همایش عربی- چینی خواهد بود. وانگ قطعنامه را
نشانگر موثری خواند و اظهار امیدواری کرد که همایش" رخ دادی به یاد
ماندنی را در تاریخ روابط چینی- عربی" رقم زند.
امریکا پیش از این هرگز از سوی اتحاد شوروی یا رقبای غربی خود با این
نوع از چالشی که امروز چین با ارائه مسیر توسعه و مدیریت روی هم
رفته جدید ی به کشورهای منطقه مطرح می کند مواجه نبوده است. این
مسیر به هویت ملی آن ها به عنوان کشورهای مستقل اولویت می دهد ، مشتاق
تنوع اقتصاد های آن هااست و ادامه اقتصاد آن ها را صرفا پمپ های
نفت و گاز شرکت های بزرگ نفتی تلقی نمی کند.
پیشنهاد چین اغوا کننده است
: چین در شکاف ها و اختلاف های داخل منطقه ای جهت کسی را نمی گیرد و
به جای آن خواهان آن است که بازیگران منطقه ای رویکرد فراگیرو مصالحه
جویانه ای را برای معماری امنیتی خودشان دنبال کنند که با نگرانی های
مشروع همه طرف ها سازگار باشد.
و با این حال، چین برآورد می کند که نتیجه این رفتارآن خواهد بود که
منطقه سرانجام می تواند برای دنبال کردن سیاست های مستقل خود و مقاومت
در برابر فشار و دخالت امریکا از سایه سلطه غربی خارج شود. به طور
خلاصه، یک سطح میدان بازی آن چیزی است که چین در کوتاه مدت برای آن
تلاش می کند.
از این رو، وانگ
ضمن پیگیری آن که ایران باید انجام تعهدات خود در مسئله هسته ای را از
سر گیرد، پیشنهاد کرد که جامعه جهانی هم می تواند از تلاش کشورهای
منطقه برای ساختن خاورمیانه به عنوان منطقه ای عاری از سلاح هسته ای
حمایت کند، و برای رویکردی مورد رضایت طرفین، تمام طرف ها باید گفتگو
کنند و مسیر و جدول زمانی را برای اجرای برنامه جامع عمل مشترک (برجام)
تنظیم کنند. ممکن است این امر چین را به عنوان میانجی بین ایران و
همسایگان عرب آن در یک نقش محوری قرار دهد.
در واقع فاکتور"
X"
درباره امنیت و همکاری نظامی تحت پیمان چین – ایران است. دوگانگی دو
طرف در مورد موضوع اهمیی ندارد، اگر تنش های بین امریکا- ایران عمیق تر
شود، تهران با توجه به مزیت دو جانبه ، دادن اجازه دسترسی گهگاهی چین (
و روسیه) به پایگاه های آن در خلیج فارس برای خنثی کردن حضور امریکا را
آغاز خواهد کرد. بی تردید، ایران برای انتقال فن آوری نظامی پیشرفته از
چین (و روسیه)، زمانی که تحریم امریکا روی چنین معاملاتی در چهارچوب
برجام پایان یابد تلاش خواهد کرد.
صادرات حجم عظیمی از نفت و گاز به چین قدرت خرید ایران را افزایش خواهد
داد. ( به قرار شنیده ها ، چین واردات خود از نفت ایرانی ها را افزایش
می دهد، انتظار می رود سطح واردات در ماه مارس به 856.000 بشکه در روز
برسد، جهشی 129 درصدی نسبت به ماه فوریه.)
به عبارت ساده، چین برای ایران درآمد ایجاد خواهد کرد تا ایران بالقوگی
کامل خود را به عنوان قدرت منطقه ای که نمی تواند نادیده گرفته شود
تحقق ببخشد.
در ضمن، عربستان سعودی هم چین (و روسیه) را در توسعه صنعت دفاع بومی
خود شریکی تلقی می کند که وابستگی آن کشوررا به خرید های گرانقیمت
تسلیحاتی از کشورهای غربی کاهش می دهد.
ایران احساس می کند که سخت تر شدن گرایش های امریکا نسبت به چین، همان
طور که درطی گفتگو های اخیر در آنچوریج (آلاسکا) اشکار بود، پکن را به
کنار گذاشتن سکوت قبلی خود وگزیدن پیشرفتی آشکاربه سوی سیاست های منطقه
ای واداشته است.
وانگ یی در سخنان خود در تهران تصریح کرد که چین مایل به مخالفت با سر
کردگی و قلدری، تامین عدالت و بی طرفی بین المللی و نیزحفظ قاعده های
جهانی
همراه با مرم ایران و دیگر کشورها است. وانگ گفت" روابط ما با ایران
تحت تاثیر وضعیت کنونی نخواهد بود، بلکه دائمی و راهبردی خواهد بود."
سخن پایانی او البته آن بود که " ایران روابط خود با کشورهای دیگر را
به صورت مستقل تعیین می کند و مانند بسیاری از کشور ها نیست که موضع
خود را با یک مکالمه تلفنی تغییر می دهند."
وانگ در جای دیگر تاکید کرد که چین در مخالفت با تحریم های بی دلیلِ یک
جانبه ای که از سوی کشورهای دیگر بر ایران تحمیل شده ثابت قدم است، چون
آن ها قوانین بین المللی را نقض می کنند، به ویژه تحریم هایی که بر
اساس دروغ و اطلاعات غلط وضع شده اند، که غیر اخلاقی ومنفور هستند و
هتک حرمتی را به وجدان انسانی تشکیل می دهند.
او گفت چین برای همکاری با ایران و دیگر کشورها برای مخالفت مشترک با
اقدام های قلدرانه از سوی قدرت ها، تقویت برابری و عدالت بین الملی، و
دفاع از هنجارهای بنیادی روابط بین المللی آماده است .
یقینا، ایران از این تغییر مشخص در موضع دیپلماتیک چین استقبال می کند
و در آن مزایای مشخصی را مشاهده می کند. علی شمخانی دبیر شورای عالی
امنیت ملی، شخصیت تاثیر گذاری در رده های بالای کشور، معاهده با چین را
به مثابه" بخشی از سیاست مقاومت فعال" توصیف کرده است.
وانگ خاطر نشان کرد که وقت آن است که به صورت جدی روی پی آمد های
ناگواری که با دخالت خارجی بر منطقه تحمیل شده است واکنش نشان دهیم، و
برای کشف راه های موثر حفظ امنیت و ثبات دراز مدت منطقه ای با یک
دیگرهمکاری کنیم. البته، چین به خوبی آگاه است که انشعاب های منطقه ای(
که تا حد زیادی مخلوق قدرت های غربی است) یک شبه نا پدید نخواهد شد. با
این حال، پیام ثابت وانگ در سراسر تور منطقه ایش آن بود که کشورهای
منطقه بایدحس مالکیت خود را تقویت کنند، روح استقلال را به پیش ببرند،
از شر دخالت رقابت ژئوپلیتیکی خلاص شوند، مسیر توسعه مناسب برای شرایط
ملی خود را دنبال کنند، و یک چهارچوب امنیتی مطابق با منافع خود ایجاد
نمایند.
چین بازی ای طولانی را بازی می کند. سفر منطقه ای آسیای غربی وانگ
اعتقاد و اطمینان چین را نشان می دهد که چین در سمت درست تاریخ قرار
دارد.
منبع:
ایندیا پانچلاین
بخش سوم : جدول زمانی برای اجرای رسمی معاهده وجود ندارد
بیانیه مشترک رور شنبه چین – ایران در رسانه های جهانی و در میان
تحلیلگران منطقه ای از اسرائیل تا هند موج هایی ایجاد کرده است.
اسرائیل از این که قرار است بین چین و ایران همکاری امنیتی وجود داشته
باشد در اضطراب است. هندی ها نسبت به سرنوشت پروژه چابهار خود در ایران
شرقی ، که بخش جدایی ناپذیری از " اتصالات منطقه ای" آن است احساس
تهدید می کنند.
شیطان در جزئیات دروغ می گوید. و نکته آن است که سند نهایی مورد
مذاکره تهران و پکن هنوز پنهان باقی مانده است. هر دو طرف هم به صورت
قابل توجهی مایل به بیان آن نیستند. قطعا، در تهران هنوز تمام توجه به
لب های رئیس جمهور بایدن دوخته است- در چند هفته تعیین کننده‌ای که
پیش از اخراج بازرسان سازمان انرژی اتمی از ایران در ماه آینده باقی
مانده است او برجام را چگونه قالب بندی می‌کند .
بیانیه مطبوعاتی روز سه شنبه وانگ یی عضو شورای دولتی و وزیر امور
خارجه چین در توضیح نتایج سفر منطقه‌ای اش حتی به معاهده با ایران
اشاره نمی‌کند. وانگ گفت" هدف های مورد انتظارتحقق یافت" و تاکید کرد
که از منظر پکن، مهم ترین دست‌آورد طرح ابتکار پنجگانه چین برای دست
یابی به صلح و امنیت در آسیای غربی با گسترش ظرفیت کشورهای منطقه‌ای "
برای نفوذ ناپذیر بودن در برابر فشار و دخالت خارجی ، برای مسیرهای
توسعه مستقل متناسب با واقعیت‌های منطقه‌ای" و مهم ترین آن" رها شدن از
سایه رقابت قدرت بزرگ و حل ستیزه‌ها و تفاوت‌های منطقه‌ای به عنوان
صاحبان منطقه" است.
وانگ گفت کشورهایی که از آن ها دیدار کرد- عربستان سعودی، ترکیه،
ایران، امارات متحده عربی و بحرین( به اضافه یک "دیدارکاری از عمان")-
با منافع مرکزی هر یک از آن‌ها سازگار است. با نگاه به جلو، وانگ
حوزه‌های " همکاری عملی" زیر را بر شمرد:
·
هم راستایی ابتکار کمر بند و جاده با برنامه‌های توسعه ملی کشورهای
منطقه
·
صادرات و توزیع واکسن چینی کووید-19 به صورت منطقه‌ای و ایجاد سازو
کاری بین المللی برای " به رسمیت شناختن دستورالعمل های بهداشتی دو
جانبه"
·
دست یابی به راه حل دو کشور برای مسئله فلسطین
·
حل سیاسی مناقشات منطقه‌ای
·
ایجاد" نقشه راه و جدول زمانی" برای از سر گرفتن برجام و حل مسئله
هسته‌ای ایران
·
ارتقا فوروم اصلاح و توسعه چین – عرب و نیز فوروم امنیتی خاورمیانه
·
همکاری در فن‌آوری های پیشرفته و جدید مانند 5 جی، داده های بزرگ و هوش
مصنوعی و
·
توسعه "جامعه کشورهای چین – عربی با آینده‌ای مشترک در عصر جدید" مخالف
سیاسی کردن موضوع های حقوق بشری
به طور قطع، پکن درحال تثبیت موقعیت خود به عنوان مشکل گشا است تا بن
بست برجام را بشکند. در آستانه رسیدن وانگ به تهران، روبرت مالی
نماینده ویژه امریکا در امور ایران گفتگویی تلفنی با ما ژاوژو
Ma Zhaoxu
معاون وزیر امور خارجه چین انجام داد که معاون وزیر امور خارجه طی
گفتگو تاکید کرد که پکن" به ایفای نقش سازنده خود" در برگرداندن برجام
به روی ریل ادامه خواهد داد.
کافی است بگویم که معاهده چین – ایران عمیقا در داخل زهدان جدیدی جای
گذاری شده است که پکن امیدوار است همراه با کشورهای عرب خلیج فارس و
ایران ایجاد کند. معاهده بخشی از حکایت جدید در باره امنیت و ثبات
منطقه‌ای را تشکیل می‌دهد.
هیچ چیز در باره ماهیت سازو کار پرداخت برای یک چنین معاملات اقتصادی
عظیم بالغ بر صدها میلیارد دلاری که معاهده چین – ایران تجسم می‌بخشد
معلوم نیست. چین نمی تواند با خطر استفاده از دلار امریکایی به عنوان
ارز برای چنین معاملاتی آسوده خاطر باشد.
در واقع، کارشناسان چینی همین اواخر یادآور شده‌اند که چین خطرعظیم
اتکای بیش از حد بر دلار امریکا و سیستم پرداخت تحت کنترل غربی را از
زمان بحران مالی 2008 می شناسد، و آخرین کمیت عظیمی (از دلار) که از
سوی امریکا بری گسترش اقتصاد خود آن آزاد شد نیز به این نگرانی دامن
می زند.
به علاوه، دونگ دنژین، کارشناس برجسته چینی، مدیر موسسه مالی و اوراق
بهادار در دانشگاه علم و فن آوری ووهان، اخیرا به روزنامه گلوبال تایمز
گفت" واشنگتن از سویفت
SWIFT
برای تحریم دلبخواه هر کشوری به اراده خود سوء استفاده می کند؛ که سبب
عدم رضایت جهانی شده است. اگر چین و روسیه بتوانند با یک دیگر برای به
چالش کشیدن سرکردگی دلار کار کنند، لیست بلند بالایی از کشور ها می
توانند فراخوان را پژواک دهند و به سیستم جدید بپیوندند."
چون سیسم پرداخت به سیستم تجارت مربوط است، دونگ سیستم پرداخت جدید با
استفاده از یوان را به عنوان ارزنقل و انتقال بانکی پیشنهاد کرد. دونگ
گفت" در ابتدا، سیستم می‌تواند به صورت آزمایشی در کشورهای آسیای مرکزی
و کشورها و منطقه‌های مسیر ابتکار کمر بند و جاده به اجرا گذاشته شود.
با رشد نفوذ آن، سیستم به سمت گسترش در کشورهای دیگر در اروپا و آسه آن
حرکت می کند."
گزارش های دیگری هم در ماه های اخیر از سازو کار پرداخت غیر دلاری بین
چین و ایران گفتگو می کنند. این را که امریکا یک چنین توهینی را چگونه
می تواند هضم کند باید دید. چین برای مقابله با امریکا – حداقل اکنون-
تلاش نمی‌کند. برای ایران هم، صادرات نفت و گاز، یک دارایی راهبردی، با
پرداخت به ارزهای کشوری مستلزم یک جهش اعتقادی است. در سال‌های اخیر،
چین از عربستان سعودی هم خواستار خروج از مدار دلار برای تجارت نفت
بوده است.
گفته می شود که چین در آسیای غربی در حال سنجیدن وضعیت است. بر اساس
گزارش ها، ژانویه گذشته، موسسه ارز دیجیتال بانک خلق چین و بانک مرکزی
امارات متحده عربی به اصطلاح به پل چندگانه
CBDC
( بانک مرکزی عمده فروشی ارزهای یجیتال – مترجم) پیوستند، که یک برنامه
پرداخت خارجی برای تسهیل انتقال پول، تصفیه تجارت جهانی و بازار
معاملات سرمایه در حوزه قضایی آن ها است.
بی شک، یوان دیجیتال، از لحاظ محلی در چین به عنوان ارز دیجیتال /
پرداخت الکترونیک (DCEP)
ساخته شد. اما این برنامه می‌تواند برتری دلار امریکا را هم به چالش
بکشد. تاکنون، سیستم پرداخت فرا مرزی بین بانکی چین
CIPS
در میان رشد تنش ها بین چین- امریکا ،هم با سویفت
SWIFT(جامعهٔ
جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) هم دست است و هم با آن رقابت می کند.
استفاده گسترده تر از
CIPS
به جای سیستم سویفت متمرکز در بلژیک می تواند در معرض دید قرار گرفتن
داده های پرداخت بین المللی چین را برای امریکا کاهش دهد. برخی تحلیل
گران امریکایی این امر را به عنوان گامی " در توسعه اقتدارگرایی
دیجیتال چین در سطح محلی و جهانی " مورد انتقاد قرار داده اند.
با افزایش سرعت حضور چین در صحنه جهانی، پکن مدت طولانی امیدوار بوده
است که ارز فیزیکی آن، یوان، بتواند با سوار شدن پشت موفقیت های
اقتصادی آن به دور شدن از سیستم مالی تحت تسلط دلار فشار بیاورد. چین
پیوسته به سمت به چالش کشیدن موضعی هنوز فرصت طلبانه حرکت می کند.
ابتکار کمربند و جاده چین به نقطه ورود آماده ای برای جهانی کردن یوان
تبدیل می شود. چین می تواند از کشورهای شرکت کننده در ابتکار کمربند و
جاده درخواست کند تا پذیرش یوان دیجیتال را آغاز کنند، آن را وسیله
پرداخت وام کند و برای پرداخت زیر ساخت هایی مانند ترمینال های عمده
فروشی و معاملاتی با قیمت های کوچکتر نصب کند. طبق اعلام وزارت مبادلات
خارجی چین، برای "همکاری فعالانه با راهبرد ملی توسعه کمربند و جاده"
تصمیمی گرفته شده بود.
(ارز دیجیتال) جدای ازآن که سیستمی ارزانتر و سریع تر است، دیوار آتشی
را هم در برابر تحریم های امریکا ایجاد می کند. در یک سناریوی فرضی،
ایران می تواند یک سیستم ارز دیجیتال سازگار ایجاد کند به نحوی که
تجارت و سرمایه گذاری و انتقال های حارجی، تصفیه تجارت جهانی و معاملات
مبادله ارزی خارجی بین دو کشور دیگر به هیچ وجه برای امریکا قابل
ردیابی نباشد.
این امر، با عبور از اسکناس های پشت سبز قدرتمند(دلار)، به صورت موثری
می تواند تحریم های امریکا را خنثی نماید. گزارشی در نیویورک تایمز می
گوید که " اگر همه جزئیات را در نظر بگیریم، شراکت (ایران- چین) می
تواند نقطه های اشتعال جدید و خطرناکی در خراب کردن رابطه بین چین و
امریکا ایجاد کند... تحریم های نو شده امریکایی از جمله تهدید به قطع
دسترسی به سیستم بانکی جهانی برای هرشرکتی که با ایران تجارت می کند،
با ترساندن و دور کردن ناشایسته از تجارت و سرمایه گذاری مورد نیاز، در
خفه کردن اقتصاد ایران موفق شد.
واشنگتن در زمانی که طبق اعلام دولت جو بایدن" امریکا بر می گردد"
چگونه می تواند یک چنین راهبرد مبارزه طلبانه ای را به پذیرد؟ وزارت
خارجه امریکا شرط کرده است " روی شرکت های چینی که به ایران کمک می
کنند هزینه هایی را تحمیل کند." تحت این شرایط کاملا قابل تصور است که
هیچ جدول زمانی برای به اجرا گذاشتن رسمی معاهده چین – ایران وجود
ندارد. ایران و چین به عنوان "کشورهای متمدن" می توانند مفاهیم خود شان
را از زمان و مکان داشته باشند.
منع:
ایندیا پانچلاین
درباره نویسنده:
سفیر ام. کا. بادراکومار بیش از 29 سال در خدمات خارجی هند خدمت کرد: "
تقریبا نیمی از سه دهه فعالیت دیپلماتیک من به ماموریت هایی در خاک
اتحاد شوروی سابق ، پاکستان، ایران و افغانستان اختصاص داشت. دیگر
ماموریت های خارج کشورم شامل کره جنوبی، سریلانکا،آلمان و ترکیه بوده
است. من اساسا روی سیاست خارجی هند و امور خاورمیانه، اوراسیا، اسیای
مرکزی، اسیای جنوبی و آسیا - پاسیفیک... می نویسم"
|
