نویدنو 16/02/1399
چاپ مطلب
-
ارژنگ شماره 6 اردیبهشت سال 1399در 176 صفحه
با آثاری از:
ط. آدینهوند/
ه. ابتهاج(سایه)/
آدونیس/
ایلماز/
خ. باقری/
م. پاینده لنگرودی/
ع. جعفری ساوی/
د. جلیلی/
س .ح. حسینی/
ناظم حکمت/
م .ز. دریاباری/
احسان طبری/
ص. فضلاللهی/
ی. لیانکه/
ا. ماهری/
م. ماهور/
ب. مطلبزاده/
ف. موسویان/
ش. موسویزاده/
ن. میر/
ا. نصرتی/
م. هاشمی
/ع. یزدانی و دیگران...
منتشر شد .
ارژنگ شماره 6 اردیبهشت سال 1399در 176 صفحه
با آثاری از:
ط. آدینهوند/
ه. ابتهاج(سایه)/
آدونیس/
ایلماز/
خ. باقری/
م. پاینده لنگرودی/
ع. جعفری ساوی/
د. جلیلی/
س .ح. حسینی/
ناظم حکمت/
م .ز. دریاباری/
احسان طبری/
ص. فضلاللهی/
ی. لیانکه/
ا. ماهری/
م. ماهور/
ب. مطلبزاده/
ف. موسویان/
ش. موسویزاده/
ن. میر/
ا. نصرتی/
م. هاشمی
/ع. یزدانی و دیگران...
منتشر
شد .
هر صدف را گوهر از نیسانِ ماست/ شوکتِ هر بحر از توفانِ
ماست (اقبالِ لاهوری)
یِکُمْ:
"نیسان" (در زبان سُریانیِ آرامی یاآشوری؛ مترادف و مخففِ
اَنیسان)، نام دیگر ماهِ اردیبهشت، دومین ماه از فصلِ بهار و سالِ
شمسی(مصادف با ماه آوریل)، و نیز نام ماهِ هفتم از سالِ سُریانی است که
در فرهنگ عمید به معنای "نَیسان و شبیه به نَی" آمده است و باران
اردیبهشت را نیز نیسان گویند. در گویشِ مازَنی، بارانی است که بعداز
بیستم فروردین به مدت 20روز میبارد و آنرا نیسان یا شفادهنده
میدانند. بارانی که قطرات آنرا جمع میکردند و بر آن دعا میخواندند
و در منابع دینی، نوشیدن آنرا موجب تقویتِ سلامتی بدن و دفع بیماریها
میدانستند. در بسیاری از متون و اشعار کلاسیک و حتی معاصر ایران، واژۀ
"نیسان" فراوان به کار رفته و گاه نیز با
تعابیر و
عبارات ترکیبی که می توان ردّ آنرا در شعر شاعرانی یافت: خاقانی (نمِ
نیسان، فصلِ نیسان، آتشِ نیسان یا چمنِ نیسان)؛ مسعود سعد و بسطامی و
سعدی و صائب (ابرِ نیسان)؛ ناصرخسرو (ماهِ نیسان)؛ نظامی (بارانِ
نیسان) و سعدی (دولتِ نیسان)؛... ."نیسان"، در شعر شاعران معاصر
نیز پرکاربرد بوده است، به عنوان نمونه: نادر نادرپور (چه کسی
میدانست/ که پس از آنهمه بیداردلی/ در شبِ تیرۀ نیسانِ زمین خواهی
خفت) و همو در شعر کهن دیارا (من ای بهاران ز ابرِ نیسان/ چه
بهره گیرم که خود خزانم)؛ و یا مفتون امینی در شعری به یاد صمد
بهرنگی (سکوتِ باغچههایت، دُعایِ نیسان بود)... ؛ ولی ما در
اشعار بزرگانی چون حافظ و فردوسی و خیام و نیز نیما از میان معاصران،
این واژه را کمتر و یا اصلا نمی یابیم که این خود، می تواند موضوع
پژوهشی جداگانه باشد که در حوصلۀ این مقال نیست. در ایران و کشورهای
حوزۀ نوروز، در پیِ فروردین، ماهِ نیسان (اردیبهشت)، یکی از بهترین آب
و هواهای طی سال و طبیعتِ شکوفا بر روی کرۀ زمین را داراست. مردم
ایران، امسال به دلیل شیوع گستردۀ ویروسِ کرونا، شوربختانه از امکانِ
سفر و گردش در دلِ طبیعت و دیدنِ گذر ابرِ نیسان بر کوه و دشت و دمن
محروم شدند که سعدی در وصف آن می گوید: "به تَک ژاله میریخت بر
کوه وُ دشت/ تو گفتی مگر ابرِ نیسان گذشت...". بی تردید مشاهدۀ
دوبارۀ چنین تصاویر و لحظاتِ استهتیکی از طبیعتِ پویا و پیوند آن با
سرنوشت انسان که در شعر شاعرانِ ما نقش بسته، نیازمند آن است که بر این
زمین عَبَث نرانیم و به تعبیر جرج برنارد شاو "یاد بگیریم که مثلِ آدم
روی زمین زندگی کنیم."
دُیُّمْ:
همهگیری
ویروس سارس.کو2 یا کووید19 (عامل بیماری موسوم به "کرونای جدید") تا
امروز نزدیک به 4میلیون مبتلا و بیش از 240هزار قربانی روی دست بشر قرن
21 گذاشته و به دلیل نبودن داروی قطعی برای درمان و یا تولید انبوه
واکسن برای پیشگیری، هنوز بیماری ناشناختهای است و معلوم نیست تا آن
زمان (یعنی تا یکسال تا 18 ماه دیگر) چه تعداد دیگر قربانی خواهد گرفت
ولی آنچه بدیهی است اینکه کرونا نه اولین ویروس بوده و نه آخرین
ویروسی خواهد بود که می تواند اینچنین گریبان همه حدود 8 میلیارد نفر
ساکنان سیّاره زیبای زمین را بگیرد. فرارسیدن 22 آوریل (برابر با 3
اردیبهشت امسال) که "روزِ زمینِ پاک" و روز بعداز آن "روز جهانی کرۀ
زمین" و بطور کلی بزرگداشت "هفتۀ زمین" می توانست بهانه و فرصت مناسبی
ایجاد کند تا شاید دولتهای بزرگ جهان، به مسئولیت تاریخی رفتارهای خود
با طبیعت و نسبت به عواقب زیست محیطی آن هماندیشی کنند اما جهانیان با
حیرت، شاهد تشدید نقض همه توافقات و تشدید اقدامات ضد بشر و طبیعت از
سوی نظام جهانی سرمایه داری در کنار ژرفش شکاف طبقاتی و تبعیض اجتماعی
در راستای کسب سود حداکثری هستند. در عین حال شاهد رشد آگاهی عمومی و
بحران فزایندۀ ساختاری در کشورها و دولت های جهان در کنار بحران عظیم
مالی پیش رو هستیم.(برای کارشناسان، رسیدن قیمت نفت تگزاس به 37- دلار
برای تحویل در ماه می از اولین نشانههای ظهور این بحران است).
اگر ترامپ به عنوان سردمدار جناح هار سرمایهداری جهانی و به دنبال او
رهبران غربی، توپِ شکستِ سیستم های درمانی و اجتماعی خود را به گردن
دیگران می اندازند، بودجه سالانۀ 400 میلیارد دلاری سازمان بهداشت
جهانی را قطع میکند و با سیاسی کردن مشکل همهگیر ویروس کرونا فرمان
شورشِ مسلحانه علیه فرمانداران دموکرات و قرنطینه را صادر می کند و در
اظهاراتی عجیب تزریق ماده ضدعفونی به بدن بیماران کرونایی را تجویز می
کند ؛ در ایران هم رفتارهای پرتناقض و غیرشفاف دولت و مسئولان و عملکرد
نظام سرمایهداری حاکم بر ایران، هیچ تفاوت ماهوی با تفکر نئولیبرالی
ترامپ و شرکای جهانی او ندارد. اگر رهبر نظام در 13 اسفند/ روز
درختکاری در اظهاراتی نسنجیده خطری بزرگ و جلوی چشم را کوچک میشمرد (و
در سرسخن پیش به آن پرداختیم)، جناب روحانی امّا در نشست اخیر شورای
عالی امنیت در نقشِ "پلیس بَده" و زیر فشار سرمایه داران و بازار ظاهر
میشود و "خطر" را آنچنان نزدیک می بیند که میگوید: "کشته شدن 2
میلیون نفر بهتر از شورش 30 میلیون گرسنه است...!". اکنون و به ویژه پس
از پاندمی مرگبار ویروس کرونا، اکثریت مردم ایران و جهان به درک این
واقعیت ملموس نائل شدهاند که با ادامۀ سیاستهای خانمانبرانداز
نئولیبرالی در جوامع سرمایهداری، جان و مال و سلامت محیط زیست همۀ
ساکنان کرۀ زمین بیش از پیش به خطر خواهد افتاد و پرسشِ "انقراض یا
سوسیالیسم؟"، تا محوِ کامل مناسباتِ سرمایه داری در هر شکل و در پسِ هر
قبا و عبایی از سیمای زندگی 8 میلیارد انسان، مهمترین پرسشِ فلسفی
بشرِ قرنِ حاضر خواهد بود.
سِیُّمْ:
یادآوری یادمانها و روزهای بزرگداشت بزرگان علم و هنر و ادب ایران، می
تواند ما و نسلهای جوان را با چگونهگی زندگی و تلاشهای دورانسازِ
این گوهرهای ناب آشنا کند که ما به اشارهای به برخی از آنها بسنده
میکنیم: 1 اردیبهشت(زادروز
محمد مختاری
و درگذشت
اقبال لاهوری
و
سهراب سپهری)/
2 اردیبهشت (زادروز
قیصر امینپور)/
3 اردیبهشت (زادروز
شیخ بهایی)/
5 اردیبهشت(درگذشت
بیژن ترقی)/
6 اردیبهشت (درگذشت
حسین منزوی)/
7 اردیبهشت (زادروز
تورج نگهبان)/
8 اردیبهشت (زادروز
سیمین دانشور)/
9 اردیبهشت (زادروز
محمد معین
و درگذشت
احسان طبری)/
10 اردیبهشت (زادروز
رهی معیّری)/
12 اردیبهشت (درگذشت
محمدرضا لطفی)/
14 اردیبهشت (درگذشت
خواجه عبدالله انصاری)/
15 اردیبهشت (زادروز
غلامحسین بنان)/
16 اردیبهشت (زادروز
ذبیحالله صفا)/
19 اردیبهشت (زادروز
جبار باغچهبان)/
21 اردیبهشت (درگذشت
غزاله علیزاده)/
21 اردیبهشت (زادروز
شهره آغداشلو)/
22 اردیبهشت (زادروز
مریم میرزاخانی)/
24 اردیبهشت (زادروز
پرویز مشکاتیان)/
29 اردیبهشت (زادروز
محمد مصدق)/
30 اردیبهشت (زادروز
احمدرضا احمدی)/
و 31 اردیبهشت (زادروز
محمدرضا شجریان
که عمرشان دراز باد...)/ و یک آسمان ستارۀ تابناکِ دیگر و این نکته که:
"بی پایپوش میتوان از کویر گذشت، بی ستاره هرگز!"
تحریریۀ ارژنگ
برای دریافت ارژنگ شماره 6 کلیک کنید
|